SOVEREIGN CREDIT DEFAULT SWAPS: DERIVATIVES IN NEED OF REGULATION The Greek Case and the Systemic Risk in the Global Economy

Sovereign credit default swaps (hereinafter, ‘CDS’) have been traded privately on a gradually increasing amount since 1993. Since they are over-the-counter (hereinafter, ‘OTC’) derivatives, they are traded off-exchange, with no clearing house or margin-call mechanism. These credit derivatives follow in general the rules applicable on corporate CDS (which is a rather self-regulated market) and, since recently, there had not been any major discussion for its non-particularized regulation. Contrary to many sovereign bonds, sovereign CDS contracts do not comprise complicated guarantees or embedded options and, thus, trading activity in sovereign CDS has developed to the point that they are more liquid than many of the underlying bonds.

But amidst the current Greek financial turbulence came voices from EU leaders that the CDS market may have actually caused or at least contributed to the deterioration of the terms of a sovereign’s debt market, i.e. on the yield of the interest rates the market sets for the Greek bonds. This could be characterized as a “knock-on” effect of a secondary derivatives market upon the main debt market, the actual implications of which have been difficult to trace. However, this is a pattern of a vicious circle: it is the sovereign’s debt market that should be setting the prices for the respective CDS, not the opposite. Since holding of the debt instruments is not required for the sale or the purchase of CDS, there is room for speculative action.

It is exactly these concerns that motivated the political appetite in Europe for clamping down on speculative trading. France and Germany were reported to ask the President of the European Commission to introduce more transparency into the trading of credit default swaps so as to a sovereign debt market being destabilized by speculative trading activity, such as the naked short selling of CDS, i.e, the short selling of instruments by a party that does not own them. At the same time, following pressure from EU officials, the US Department of Justice announced it would begin investigations on hedge funds’ alleged speculative trading on Greece’s CDS in an orchestrated attempt to drive down the value of euro. Ben Bernanke, chairman of US Federal Reserve, stated that the Fed was investigating “a number of questions relating to Goldman Sachs and other companies in their derivatives arrangements regarding Greece”, since using CDS to destabilize a government is “counter-productive”.

On the other hand, Bankers and the International Swaps and Derivatives Association (hereinafter, ‘ISDA’) have defended trading activity of CDS on Greek sovereign debt. Major financial institutions are emphasizing on the usefulness of CDS as hedging tool to disperse risk and point out that “the spike in Greek CDS at the height of Greece’s debt crisis earlier this year was mainly due to banks buying protection against default on the country’s bonds, rather than speculators”. Such interpretation of the current trend would suggest that the purchase of CDS without owning underlying bonds was not responsible for exacerbating the sell-off in the Greek debt markets.

The same rationale was recently supported by ISDA pointing out that the market for sovereign CDS is much smaller than the underlying market for government bonds. In particular, ISDA invoked publicly available data from the Trade Information Warehouse of Depository Trust and Clearing Corporation (hereinafter, ‘DTCC’) suggesting that the outstanding volumes in the Greek CDS market is $9 billion. Accordingly, ISDA stated that it is impossible that such market can dictate prices in the $400 billion Greek government bond market, especially since government bond and CDS spreads have remained essentially in line while outstanding positions have remained constant.

Moreover, ISDA dismiss the inherently speculative character of naked CDS trading, since it considers that the sovereign CDS market is the most effective means of hedging credit risk to the Greek private sector as well. It is not only the holders of Greek government bonds that are being secured, but also “international banks that extend credit to Greek corporations and banks, … investors in Greek stocks and … entities that have significant real estate or corporate holdings in Greece.

So, where does the truth lie? The controversy in the aforementioned conflicting views of policymakers and participants in the CDS market is fundamental to this paper. After I shortly introduce the main features of the sovereign CDS as a credit derivative, I will try to shed light to the inefficiencies of the existing self-regulated normative framework for sovereign CDS and present the main proposals for its strengthening.

II. Definitions
II.A. Sovereign CDS
“Credit default swaps began as instruments for managing credit risk”. Sovereign CDS are particular types of CDS where the reference entity is a sovereign. Accordingly, we need first to define CDS in general; accordingly, a CDS is a mutual agreement (a bilateral contract) that provides protection on the par value of a specified reference asset. The protection buyer pays a periodic fixed fee or a one-off premium to a protection seller, in return for which the seller will make a payment on the occurrence of a specified credit event, such as a default or a restructuring of the reference entity, to compensate the buyer for the value of the lost reference asset. The maturity of the credit default swap does not have to match the maturity of the reference asset, and often does not. Moreover, contrary to the corporate CDS market, where trading has been concentrated largely in the 5-year maturity contract, sovereign CDS contracts comprise several maturity points between 1 and 10 years.

The default payment can be paid in whatever way suits the protection buyer or both counterparties, i.e., it may be cash that will be calculated either at the time of the credit event in conjunction with the change in price of the reference asset or another specified asset, or it may be fixed at a predetermined recovery rate (cash settlement) or it may be in the form of actual delivery of the reference asset at a specified price, usually the face value, despite the applicable reference asset’s decline in value (physical settlement). Since the agreed-upon principal (i.e., the amount of protection against loss) is not paid at the execution of the transaction, a CDS is not accompanied by capital-raising and the protection seller merely assumes the credit risk and not the market risk, i.e., the price risk of the reference asset.

A premium is the price of the CDS and is usually based a floating interest rate used to hedge the interest fluctuation risk. Premium prices in sovereign CDS reflect the creditworthiness of the sovereign issuing the insured bonds, the credit risk concerning the protection seller, the anticipated “recovery rate” of the principal if a credit event occurs, and financial markets considerations. The protection seller’s credit risk, often called counterparty risk, refers to the likelihood that the CDS agreement will not be performed due to a bankruptcy or other event related to the issuer of the CDS.

Based on the above, a CDS in general functions as a medium for transferring the protection buyer’s credit risk position to the protection seller, since the reference asset holder signs the CDS agreement as a way to replace the reference entity’s credit risk with the counterparty risk, for a specific period of time. The sovereign CDS market offers protection buyers the opportunity to reduce credit concentration and regulatory capital while maintaining customer relationships with the sovereign, while, for sellers of protection, it offers the opportunity to take credit exposure over a customised term and receive payment without funding the position. A clear benefit stemming out of the use of CDS is the increase in the liquidity in the banking industry, since CDS enable banks to lend with lower risk.

Most of the parties in the CDS market in general are sophisticated institutions and the primary participants include globally active banks, financial holding companies, hedge funds, registered investment companies, as well as large insurance companies. In particular, JP Morgan, Morgan Stanley, Deutsche Bank, and Goldman Sachs represented jointly in the last few years at least half of CDS trading volume.

II.B. ISDA Definitions of Sovereign Credit Events
As it is the case in most credit derivatives, it is a credit event under a sovereign CDS that triggers the protection seller’s obligation to repay the reference asset to the protection buyer. Sovereign CDS contracts are often documented using ISDA model-agreement, the so-called ‘ISDA Master Agreement’, and by incorporation of standard definitions applicable to CDS published by ISDA. The trend of standardisation of contract form and definitions that took place in 1998 and 1999 gave a boost to the sovereign CDS market.

Under article IV of the latest version of ISDA Definitions (2003), there are six credit events pertaining to the reference entity that can be included in a credit derivative transaction: (i) bankruptcy (insolvency events such as winding up, administration and receivership); (ii) failure to pay (either principal or interest-if the parties to a CDS do not contemplate a particular threshold amount, the Definitions deem it to be $1 million); (iii) obligation acceleration (by reason of an event of default--if the parties to a CDS do not contemplate a particular threshold amount, the Definitions deem it to be $10million); (iv) obligation default (in any of the reference entity’s debt obligation-such credit event is mutually exclusionary with an obligation acceleration event, since only one can be nominated in the CDS agreement); (v) repudiation/moratorium (against all or some of the reference entity’s debts); and (vi) restructuring (any arrangement for all or some of the reference entity’s debts causing a material adverse change in its creditworthiness).

However, ISDA Definitions for credit events have so far proven insufficient to capture the dynamics of the sovereign debt market. In particular, sovereign debt restructurings are different from corporate debt restructurings for reasons other than the absence of an international sovereign bankruptcy regime. A state, in contrast to a firm, may issue its own currency and it can indirectly backstop the banking system. Accordingly, “sovereign debt is typically a far more important asset in a country’s financial system than the debt of even a very large local firm, so a sovereign default is bound to be more disruptive than the default of a firm”.

Moreover, pursuant to ISDA Definitions, among the events that constitute a restructuring is an “Obligation Exchange” which is defined as a “mandatory transfer” of “any assets to holders of Obligations in exchange for such Obligations” of the Reference Entity resulting “from a deterioration in the creditworthiness or financial condition of the Reference Entity”. However, such definition of “Obligation Exchange” does not account for the means by which sovereigns restructure their debts. While firms would only enter into such an exchange after they had defaulted or entered bankruptcy, a sovereign may undertake such an exchange merely to decrease the yield curve on its debt. Under the ISDA Definitions though, if a sovereign conducted such actions while its credit rating was being downgraded, the restructuring requirements would have been met, even though the sovereign may be financially sound. Accordingly, sovereign CDS could be performed without any material change in the creditworthiness of the sovereign resulting to buyers of sovereign CDS obtaining a higher probability of receiving a payout than corporate CDS buyers.

The most pertinent example regarding ISDA Definitions’ insufficiency to cover sovereign debt issues was the Argentina financial crisis of 2001 and its sovereign debt restructuring. Argentina’s interim President, Adolfo Rodriguez Saa, issued on December 24, 2001 a decree suspending all of the country’s external debt. Following this moratorium declaration, legal disputes ensued between the financial institutions active in Argentina-related sovereign CDS over whether the restructuring up until that day amounted to a credit event according to the CDS agreements. The major issue under dispute was whether the proclaimed voluntary restructuring process was covered under the ISDA Definitions of credit events.

In general, restructuring should be agreed upon by the reference entity, government authority, or the holders of the obligation, or, alternatively, should be declared by a governmental authority in a obligatory form binding the reference entity. The then applicable 1999 ISDA Definitions did not include restructuring by the reference entity unilaterally (that is common with sovereigns) as a credit event if such restructuring is voluntary. In specific, the Definitions provided that only events that are involuntary or mandatory may constitute credit events. However, such technical interpretation of the ISDA Definitions failed to acknowledge the economically coercive character of the restructuring, thus not triggering the performance of respective CDS.

III. Regulatory Framework
III.A. The Pattern of Self-Regulation
The OTC derivatives are generally considered an unregulated financial market. A prima facie reasoning lies in the assumption that the participants are sophisticated professionals that do not need governmental protection. Moreover, “regulation is not only unnecessary in these markets, it is potentially damaging, because regulation presupposes disclosure and forced disclosure of proprietary information can undercut innovations in financial markets”.

Distinguished scholars submit that imposing governmental regulation that might be too rigid or too mechanical may limit the ability of investors to create capital structures that provide the necessary liquidity for the global capital market. Moreover, even if regulators could adequately embrace in a normative framework the understanding of the complex interplay between CDS and the rest of the economy, that regulatory efforts could be futile because “creative financial professionals will simply offer substitute financial products that mimic the prohibited or [regulated] investment”.

Accordingly, self-regulation mechanisms operate to facilitate derivative transactions, an approach that is considered by some scholars as the most efficient, since participants in the CDS market understand the particularities of these instruments and try to minimize risk for their own benefit. As indicated above, most sovereign CDS are documented pursuant to the ISDA Master Agreement (including the negotiated schedule, confirmation, credit support annex and various definitions books which are incorporated by reference into the ISDA Master Agreement, collectively, the “ISDA Documentation”).

With regard to transparency and disclosure considerations on the CDS market, the DTCC’s Trade Information Warehouse provide publicly accessed data regarding the amount of outstanding CDS and weekly transaction activity for the 1,000 largest names covering more than 50% of the market. They suggest that the largest category consists of CDS on sovereigns, particularly emerging countries, although hedges against Greece, Italy, Portugal and Spain have increased considerable in the last twelve months. Such documenting mechanism provides policymakers with transaction level data enabling them to evaluate market activity.

Moreover, ISDA jointly with a group of financial market trade associations including, The Bond Market Association, the International Association of Credit Portfolio Managers and the Loan Syndications and Trading Association (comprising the Joint Forum) released a draft statement of principals and recommendations regarding how banks should handle and use material non-public information (hereinafter ‘MNPI’) when managing credit risk (the “Statement of Principles”). Such guidelines are directed to financial institutions using securities and securities-based swaps to hedge their credit portfolios. The Joint Forum concluded in the Statement of Principles that CDS may qualify as security-based swaps and, as such, should be to the anti-fraud and anti-manipulation provisions of the Securities Laws.

With regard to speculation and market manipulation concerns, CDS protection sellers have raised issues pertaining to use by banks of MNPI obtained through their lending relationships when such banks have a double role as both lenders and protection buyers to the same reference entity. The Statement of Principles addresses such concerns in both the securities and credit derivative markets to secure that financial institutions unilaterally implement appropriate MNPI control procedures to fully comply with securities laws and regulations.

However, self-regulating norms may not be always deemed by the Courts as an authoritative source of law or it may prove to be insufficient to deal with every particular dispute arising out of a CDS contract that refer to ISDA documents. The economic stakes in the CDS market are high and the states have attempted lately to introduce a regulatory framework.

In the US regulation of financial instruments depends on their legal classification. Accordingly, securities are under the jurisdiction of the Securities and Exchange Commission (hereinafter, ‘SEC’), futures are under the jurisdiction of the Commodity Futures Trading Commission (hereinafter, ‘CFTC’), insurance is under the jurisdiction of state insurance regulators and certain bank products are under the jurisdiction of federal banking regulators. Under the Commodity Futures Modernization Act of 2000, most swap agreements were exempted from regulation under the CFTC. Accordingly, sovereign CDS regulation was effectively left to banking regulators, since most credit derivatives are entered into by banks. Federal banking regulations simply permit banks to buy and sell credit derivatives. . Currently, two plans for establishing CDS clearing houses have been launched and wait approval by SEC: the CME/Citadel plan, modeled on the existing energy-derivatives clearing house; and the ICE/TCC plan, backed by major banks, which would be placed under the dual oversight of the New York Fed and the New York State Banking Department.

In Europe, sovereign CDS market is similarly unregulated. The Ecofin Council, the European Central Bank, and the European Commission had initiated in 2009 a project to establish a European-based CDS clearing house to no avail, although the ISDA and the European Banking Federation had originally announced their support for the plan and their intention to adopt the system. France and Germany are promulgating a directive on OTC derivatives by the European Commission which is widely expected to encourage more centralised clearing of swaps, so that security and transparency are enhanced.

Both countries asked for strict rules, such as banning speculative trading in sovereign CDS and establishing a compulsory register of derivatives trading, so as to control speculation and police the deficit spending of member states. Moreover, their plan contemplates unlimited access for regulators to a register of derivatives trading in order to identify possible speculators and confines derivatives transactions taking place only on exchanges, electronic platforms and through centralised clearing houses. Mario Draghi, chairman of the Financial Stability Board echoed the international consensus in such regulation pointing out that speculative sovereign CDS trading has systemic implications and “whenever something has systemic implications, you can bet it is going to get systemic regulation”.

III.B. Systemic Risks in the Global Market and Speculation
The major reasons why appropriate regulation should be introduced in the sovereign CDS market are twofold: first to ensure the sustainability of the global financial system and reduce the systemic risk that the CDS create and second to counteract the negative effective of pure speculative trading on sovereign CDS.

Systemic risk refers to the possibility of a sudden, often unexpected, event or series of events that disrupts financial markets, and thereby the efficient channelling of resources, to such a great degree that it causes a significant loss to, or collapse of, the real economy as a whole. Systemic collapse is distinct from regular financial loss or market volatility in that it affects most, if not all, people and market place participants.

Banks and other governmental bond buyers (mostly hedge funds) purchase sovereign CDS to effectively ensure that they will receive full value for the credit extended. Because of this insurance, bond holders are no longer that concerned about the risk of sovereign default, as long as there are available counterparties in the market willing to sell CDS referenced to the bonds. Consequently, bond buyers have incentive to extend always more credit to default-prone borrowers, who are usually paying higher interest rates to the benefit of the bond buyers.

However, such trend could increase monetary liquidity in a state, inflate prices (starting from the wages in the public sector) and lead to the creation of dangerous asset bubbles, where the asset’s price exceeds the fundamental value of the asset. Accordingly, sovereign CDS have the same causal effect on asset bubbles as an expansionary monetary policy.

Moreover, excessive trade on a sovereign’s CDS may cause the default of a net protection seller that is too big to fail and may bring down other banks, pension or hedge funds that share extensive interlinkages with it. Such financial institutions are too interconnected to fail because they are counterparties to thousands upon thousands of transactions in numerous markets. As numerous parties attempt to unwind their transactions and sell their positions, market liquidity disappears. The result is that solvent, but suddenly illiquid market participants may default on their own obligations.
A last major systemic risk that the sovereign CDS entail is that they undermine the basic principles pertaining to creditor rights. Since CDS separate the economic interests of creditors (receiving payment but bearing risk of debtor default) from the control rights of creditors (to enforce, waive, or modify debt contracts, as well as the right to participate in bankruptcy proceedings), contractual creditors may be subjected to moral hazard and debtholders my be provided with a negative economic interest to affirmatively destroy value. The moral hazard instance refers to a creditor who has hedged with CDS, in that the creditor has no interest in wasting its time and resources monitoring the borrower, while the protection seller who has no contractual obligation with the borrower cannot also monitor the observance of the bond. On the other hand, the negative economic interest instance describes a creditor who owns less debt than CDS protection against the same sovereign. Such a creditor stands to gain by sending the sovereign into default triggering a CDS payout rather than, i.e., assenting to a voluntary restructuring.

Apart from the systemic risks, sovereign CDS can also be used as a tool for speculation. A sovereign CDS buyer profits by betting a particular state will fail, and a CDS seller, like a bondholder, profits by betting that a state will not default on its debt. However, speculation may lead to CDS market manipulation by driving up demand for default protection by participants with a massive position in the relevant sovereign market. Such inflated demand could bring up also the bond yields, thus negatively affecting a state’s finances.

In September 2009, the Markit Group of London, introduced the iTraxx SovX Western Europe index comprising the fifteen most heavily traded CDS in Europe including the sovereign CDS against Greece, Portugal and Spain. In February, demand for such index contracts hit $109.3 billion, up from $52.9 billion in January.

Markit, which collects a flat fee by licensing brokers to trade the index, asserts that its index is a tool for traders, rather than a market driver and accommodates traders’ needs to hedge their risks. Although EU politicians have indirectly accused it of market manipulation, the company says the index make it easier for participants in the CDS market to gauge prices for OTC instruments and has helped bring transparency to the sovereign CDS market, since prior to its creation, there was no established benchmark index enabling investors to track the performance of market segments.


IV. Proposed Amendment: Better Go International
The Greek budget deficit crisis has focused attention on the sovereign CDS market because of accusations that speculating hedge funds used it to cause a sell-off in Greece’s debt and stock markets and made large sums from violent moves in prices. Such accusations prompted politicians worldwide to demand more oversight and restrictions of the market. The current trend is that regulators will force sovereign CDS to become a public market by making banks and funds trade them on exchanges or through clearing houses, which will oversee and publish trades.

The Financial Stability Board is co-ordinating the G20’s response to the financial crisis and has echoed its support to similar regulations in different jurisdictions. If regulations are not co-ordinated globally, then traders will simply migrate to the markets where there are no regulations. Unlike shares on stock markets, CDS are traded privately and not on exchanges. This means that unless every big regulator introduced stricter norms, investors would simply be able to trade in the locations where bans did not exist.

IV.A. Owning the underlying Assets
Although the calls for total prohibition of naked short-selling of sovereign CDS have increased, there are concerns regarding the implications of such ban on the liquidity in the global market. A ban could prevent banks from being able to hedge their risk by buying sovereign CDS, as the hedge funds that are the main sellers of protection would no longer be allowed to trade the market. In general, hedging parties create an economic purpose for the existence of the market, while speculative traders offer the needed liquidity for the market to function. Accordingly, the calls for a total ban seem to be stemming from political considerations, such as the non-existence of a clear social benefit and the risk of price manipulation for the bond markets. However, the latter seems to be unsubstantiated in the recent Greek case, since the rise in bond yields earlier this year preceded that in CDS prices, not the reverse, while the most active CDS buyers lately were European banks holding most of Greece’s debt, not speculating hedge funds.

IV.B. Central Public Trading and Public Disclosure of CDS Trades
The trend in both the US and the EU seems to favour at the time the institution of a central trading mechanism for sovereign CDS replicating that of regulated securities (such as the stock market). It is believed that such central trading will reduce the risk of market manipulation and will make the intentions of pure speculators clear.

It is true that the lack of transparency in the OTC market in general makes it difficult for investors to accurately assess credit derivatives risk regarding sovereigns. On November 15, 2008, the leaders of the G-20 made a public declaration that “we will strengthen financial market transparency, including by enhancing required disclosure on complex financial products and ensuring complete and accurate disclosure by firms of their financial conditions”.

However, arguments for the relative usefulness of such measures may be derived from the fact that the DTCC Warehouse has already been providing publicly available information in this regard for the past two years, while the centralized public trading of a collection of CDS through the iTraxx SovX seems rather to have contributed to the exacerbation of a negative financial momentum for Greece.

IV.C. Minimum Capitalization
Since the CDS market is not currently an organized market, the counterparty risk, i.e., the CDS seller’s default risk, is quite high. Imposing increased capital reserve requirements for protection sellers will decrease the possibility of a systemic risk, although it will also decrease the liquidity in both the CDS and the bond markets. The Financial Services Authority of the UK had undergone an analysis of the OTC derivatives market and found that protection sellers tend to engage in regulatory arbitrage so as to maximize their liquidity. To this end, it recommended revising the Basel Accord to modernize capital requirements for credit risk transfers on a uniform basis globally.

IV.D. Defining Credit Event by Sovereigns
At a minimum, the Argentinean financial crisis illustrates the need for a detailed legal and practical understanding of the technical mechanics of the standard ISDA documents. Although the exact nature of the credit event triggering the performance of any OTC derivative will be ad hoc negotiated and agreed upon in each separate contract, there seems to be sufficient grounds for a regulatory intervention by States with regard to sovereign CDS. The ISDA documents fail to distinguish clearly the profound differences between a sovereign and a corporate CDS with regard to the definition of credit events.
Even if it is obvious that the ultimate decision will still lie with the parties of the CDS contract, a sovereign’s statutory standardization of credit events pertaining to sovereign CDS would provide more clarity in this loophole and guide the Courts of each jurisdiction to a particular approach when dealing with such subtle issues.

Conclusion
In a meeting in Berlin earlier in March, Angela Merkel, the German chancellor, and George Papandreou, the Greek prime minister, agreed to push both EU and G-20 leading economies to restrict speculators who seek to exploit uncertainty over sovereign debt. Although there seems to be a linkage between speculators’ activities and rise of yield on Greek bonds’ interest rates, there has not been any persuasive evidence that the CDS market dictated the much bigger bond market.

The debate on regulating the systemic risk so far seems to have been based on the wrong grounds: it is the global financial market that might be endangered by the systemic risk inherent in the CDS trading rather than the finances of a particular country. Liquidity is needed in the market and only the fast-profit-oriented hedge funds can provide it. By outlawing their participation in the CDS market, the impact on Greece’s and other sovereigns’ ability to secure sufficient funding to cover their current account deficits might be disastrous.

What is needed is more transparency and disclosure of the relevant market data, so as to enable policy makers and participants better evaluate the environment and take informed and reasonable decisions. The self-regulation mechanisms have expanded the last years and the nascent DTCC has already a positive impact enabling parties to trade in the margin. Where self-regulatory norms have proven to be insufficient so far (as it is the case with the definition of a sovereign’s credit event), the sovereign’s authorities should intervene and set authoritative rules that would help the Courts reach a just, reasoned decision.

Δημοσίευση στο Αμερικανικό-Τουρκικό περιοδικό Διεθνούς Δικαίου και Πολιτικής

Πραγματεύεται τον ορισμό του εγκλήματος της γενοκτονίας και την ανάγκη να συμπεριληφθεί στην αντικειμενική του υπόσταση η ύπαρξη οργανωμένου κρατικού σχεδίου.

Εν αναμονή του Συμβουλίου Κορυφής

Δύσκολοι καιροί να λες ότι είσαι Έλληνας στο εξωτερικό. Οι κακοί, ανεύθυνοι χειρισμοί της κυβέρνησης έχουν ως τώρα οδηγήσει τη χώρα σε ένα πρωτοφανές αδιέξοδο. Η δαιμονοποίηση της αγοράς είναι η εύκολη λύση: απευθυνόμαστε στα κατώτερα ένστικτα αυτοσυντήρησης, ρεβανσισμού του ανίδεου λαού και στοχοποιούμε κράτη, τράπεζες, πρόσωπα. Όταν μόνοι μας ανακοινώσαμε ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού έχει εκτοξευτεί στο 12,9% to ΑΕΠ, τι περιμέναμε; να μας χειροκροτήσουν οι αγορές για τη δημιουργική λογιστική και να νιώσουν ανακούφιση από την αλλαγή της κυβέρνησης;

Σαφέστατα κι υπήρχε πρώτη ύλη για έναν τέτοιο εξευτελισμό, που απλόχερα την πρόσφερε η αδράνεια, το τέλμα στο οποίο είχε οδηγήσει τη χώρα η κυβέρνηση Καραμανλή. Όμως, έξι μήνες μετά, ακόμα να μπορέσει η νέα κυβέρνηση να οδηγήσει τη χώρα σε ένα ασφαλές λιμάνι. Πήρε μέτρα με το δεξί χέρι και με το αριστερό χαρίζει στις πιο επίμονες ομάδες προνόμια (Υπάλληλοι Βουλής, Υπάλληλοι Υπ. Εσωτερικών/Εξωτερικών κλπ). Το μήνυμα σαφές: πιέστε μας και θα υποχωρήσουμε. Ούτως ή άλλως τα μέτρα τα πήραμε υπό καθεστώς πανικού και δεν αντικατοπτρίζουν αυθεντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθεις.

Η λύση βρισκόταν/βρίσκεται από καιρό στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Εξωτερικά επιβεβλημένες αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς του δημοσίου τομέα, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, περικοπές στις κρατικές δαπάνες, κατάργηση κάθεείδους φορολογικής ασυλίας, άνοιγμα των κλιειστών επαγγελμάτων κ.α. είναι πιθανότερο να γίνουν δεκτές σε περιπτώσεις που ο λαός αντληφθεί ότι λαμβάνονται στο πλαίσιο της ύστατης προσπάθειας να αποφευχθεί η χρεωκοπία. Η ΕΕ δεν έχει τους μηχανισμούς να επιβάλλει αυστηρή επιτήρηση για την πιστή εφαρμογή του αναθεωρημένου πακέτου σταθερότητας κι ανάπτυξης. Απεδείχθη ήδη μία φορά με τα τραγικά σημερινά αποτελέσματα.

Οι Έλληνες μπορεί να είναι έθνος ανάδελφον, σίγουρα όμως η Ελλάδα είναι κράτος που έχει συνηθίσει να δέχεται βοήθεια από τα αδελφά κράτη της ΕΕ, σε σημείο που να επικαλείται με θρασύτητα το 'κεκτημένο' κατ' αυτήν δικαίωμα να απαιτεί κατά παράβαση των ΕυρωΣυνθηκών δανειοδότηση ή εγγυοδοσία από τα άλλα κράτη με καλύτερους όρους από αυτούς της αγοράς. Προφανώς ακόμα δεν έχουμε πείσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη από που αρύουμε τέτοιο δικαίωμα.

Δημοσίευση στο Kent-Chicago Intellectual Property Journal

Πραγματεύεται την προστασία των σημάτων φήμης σε ΕΕ κα ΗΠΑ. Και προσπαθεί να αναδείξει το ξεχωριστό ρόλο του ΔΕΚ σε σύγκριση με τη συνεχή διαλεκτική σχέση Κογκρέσου και Supreme Court.

Crime of Aggression

The question whether the crime of aggression is an international crime under customary law is one most hotly debated issues in the international arena. I reserve to come back and cite the most prominent authorities supporting each side, but on an initial basis it seems rather bizarre to disregard the apparent usefulness of a number of international treaties. The London Agreement on the Nuremberg Tribunal, the Agreement establishing the Tokyo Military Tribunal, The Rome Statute itself do point to the direction that there is consensus on a number of States that such a crime does exist. Enforceability of its prohibition is a questionable issue, but the opinion juris is somewhere in the air...

Ο καιρός γαρ εγγύς

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε σήμερα την έκθεση για την πΓΔΜ του Σλοβένου εισηγητή Ζόραν Τάλερ με την οποία καλείται το Συμβούλιο το Μάρτιο να λάβει υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής για έναρξη διαπραγματεύσεων. Παράλληλα, στη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας της έκθεσης, ο Ζόραν Τάλερ χαρακτήρισε το σημερινό κείμενο ένα ισχυρό μήνυμα προς την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τις κυβερνήσεις των εμπλεκόμενων χωρών και πρόσθεσε: «Συνιστά ακόμα ένα ισχυρό κάλεσμα και στην ελληνική κυβέρνηση να απαλλαγεί επιτέλους από αυτό το ζήτημα. Πιστεύω ειλικρινά ότι η διατήρηση αυτού του προβλήματος, δεν είναι προς το συμφέρον τη Ελλάδας».

Τι μπορεί να σημαίνει πρακτικά αυτό; Από την μία πλευρά είναι πλεόν φανερό ότι η ΕΕ δεν μπορεί να ανεχτεί την σκλήρυνση της στάσης της Ελλάδας, όπως αυτή πρωτοεμφανίστηκε στο Βουκουρέστι, σύμφωνα με την οποία η πΓΔΜ δεν θα μπορούσε να εισέλθει στις ευρωατλαντικές δομές (ΕΕ, ΝΑΤΟ) ούτε υπό την προσωρινή ονομασία της. Η Ελλάδα θεώρησε ότι οι ευρωατλαντικές βλέψεις της γείτονος χώρας θα άλλαζαν τις προτεραιότητές της και θα την εξωθούσαν σε ένα συμβιβασμό για το όνομα, υπό τους όρους που θα έθετε η Ελλάδα. Από τον Απρίλιο, όμως, του 2008 παρήλθε αρκετός χρόνος, κατά τον οποίον η δε σημειώθηκε καμία πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, παρά τις περαιέρω υποχωρήσεις της Ελλάδας, όπως αυτές διατυπώθηκαν στην ανεπίσημη συνάντηση Μπακογιάννη-Μιλοσόσκι στο Παρίσι τον Σεπτέμβρη του 2008. Η ΕΕ όμως θέλει να προχωρήσει την πολιτική της διεύρυνσης και πλέον πιέζει την Ελλάδα να ανεχτεί την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την είσοδο της πΓΔΜ στην ΕΕ.

Από την άλλη, η ενταξιακή πορεία δεν είναι αυτονόητη ούτε και αυτόματη. Η πΓΔΜ θα βρεθεί σε διάφορα στάδια αυτής της πορείας να εξαρτάται από τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας ως προς την περαιτέρω συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Αυτό σημαίνει πως ακόμα κι αν η Ελλάδα δεχτεί την έναρξη ων συνομιλιών σε αυτή την φάση, δε θα απωλέσει τη δυνατότητα να μπλοκάρει κάποια από τα ενταξιακά κεφάλαια, αν οι διμερείς διαπραγματεύσεις για την ονομασία συνεχίσουν να βρίσκονται σε τέλμα.

Η στάση Καραμανλή στο Βουκουρέστι δεν απειλείται απευθείας από τυχόν υποχώρηση της κυβέρνησης Παπανδρέου σε αυτή τη φάση: αν τα Σκόπια είχαν λάβει την πρόσκληση για ένταξη στη βορειατλαντική συμμαχία, η πορεία ένταξής της θα γινόταν μάλλον αυτόματα, άμα τη πληρώσει ορισμένων βασικών πολιτικών και στρατιωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό δε συμβαίνει ως προς την ενταξιακη πορεία για την ΕΕ, όπου η πΓΔΜ θα κληθεί να δώσει πολλές φορές εξετάσεις σε μία σειρά από επιμέρους κεφάλαια, μεταξύ των οποίων και η εξωτερική πολιτική (επιμέρους θέμα της οποίας θα είναι και οι σχέσεις καλήα γειτονίας με την Ελλάδα).

Δεδομένης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, αλλά και της δυνάμει πολιτικής αποσταθεροποίησης αν συνεχιστούν φαινόμενα κοινωνικής αναταραχής ανάλογα με αυτά των αγροτικώνκιντοποιήσεων, κι έχοντας υπόψη ότι η Ελλάδα έχει απωλέσει σε σημαντικό βαθμό την υποστήριξη και τα αισθήματα αλληλεγγύης από αρκετούς εταίρους, είναι αρκετά πιθανόν η κυβέρνηση να υποχωρήσει ως προς το ζήτημα της πΓΔΜ. Επειδή όμως το παιχνίδι στην σκακιέρα των διεθνών σχέσεων είναι simultané, θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες να αντλήσουμε οφέλη από τυχόν υποχώρηση όσον αφορά στις πιέσεις για άμεση επίτευξη των στόχων που θέτει το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας κι Ανάπτυξης. Κυρίως όμως να πιέσουμε τους εταίρους να διευκολύνουν την άντληση χρηματικών μέσων από την Ελλάδα με λιγότερο επαχθείς όρους σε σχέση με αυτούς που δανειστήκαμε με το πρόσφατο κοινοπρακτικό ομολογιακό δάνειο (πέραν χρεωλυσίων, επιτόκιο 6,25%!!!).

Η σύνδεση των εθνικών μας θεμάτων με την οικονομική κατάσταση ης χώρας είναι υπαρκτή κι όχι μεταφυσική. Η Ελλάδα απώλεσε μέρος της εμπιστοσύνης των συμμάχων της κι είναι σίγουρο πως οι τελευταίοι πλέον θα τείνουν με μεγαλύτερη δυσπιστία το ους τους προς τα αιτήματα της χώρας μας. Κάθε υποχώρηση όμως πρέπει να γίνεται με τα αντίστοιχα αντισταθμιστικά οφέλη. Αν η Ελλάδα δεχτεί την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την π ΓΔΜ πρέπει αφενός να το κάνει με κάποιο αντιστάθμισμα, αλλά και με τη ρητή επιφύλαξη ότι η στάση της δεν προεξοφλεί την εις το διηνεκές υποστήριξη της ενταξιακής πορείας των Σκοπίων, αν αυτά συνεχίσουν να τορπιλίζουν τις προσπάθειες επίλυσης της διμερούς διαφοράς τους με την Ελλάδα.

Minus solum quam cum solus esset

Πού προσφύγω ο άθλιος; Πάντοθεν πολεμούμενος και παραμυθίαν ουκ έχω... Η αποκαθήλωση ενός ηγέτη, ενός πολιτικού ταγού που η ιστορία θα συνδέσει το όνομά του με την απόλυτη αποτυχία. Κάτι για το οποίο φρόντισε ο ίδιος περισσότερο από τον καθένα. Ο τίτλος της θρυλούμενης αυτοβιογραφίας του θα πρέπει να ονομαστεί 'Modus non ordinandi' ή επιεικέστερα 'Οι αποφάσεις που δεν πήρα'.

Ο εισπρακτικος μηχανισμός τελμάτωσε, η συγκράτηση των εξόδων στα τελειώματα ήταν ανέκδοτο, η συγκάλυψη των σκανδάλων πρωτοφανής. Για τις σκληρές αποφάσεις λαλίστατος, για την ταμπακιέρα της αιτίας σιωπηλός. Ο Wittgenstein ολοκληρώνει το Tractatus Logico Philosophicus με την παρακάτω φράση (σε μετάφραση Κιτσόπουλο από εκδόσεις Παπαζήση). Για όσα δεν μπορεί να μιλάει κανείς, για αυτά πρέπει να σωπαίνει. Ίσως τελικά Il principe να ήταν συνεπής ως προς αυτό. Όσο για την απροκάλυπτη στήριξή μου προς το πρόσωπό του, mea culpa. Τυφλωμένος από το πάθος μίας επιλογής, δεν μπορούσα να δω όσα ο κόσμος γύρω μου βροντοφώναζε.

Αν είχα τη δύναμη τη χώρα να αλλάξω...

Θα αποκαταστούσα το κοινωνικό συμβόλαιο κατά το Rousseau με περισσότερες μορφές άμεσης δημοκρατίας.
Θα επέβαλα στους πολιτικούς μας να αλλοτριωθούν από την ιδέα του Leviathan. Δεν αντιπροσωπεύουν αυτοί την ανώτατη δύναμη, αλλά υπόβαλλονται αυτής - "Non est potestas Super Terram quae Comparetur ei" (δεν υπάρχει καμία δύναμη στο κόσμο να συγκριθεί μαζί του).
Θα καθιέρωνα την απόλυτη ισότητα και ισοδυναμία της ψήφου κάθε πολίτη - απλή αναλογική σε άπασα την επικράτεια.
Θα ακύρωνα τη βάση του 3% ακόμα κι αν αυτό απαιτούσε συντακτική συνέλευση (αν θεωρηθεί ότι στην Ελλάδα επιβάλλεται από το γράμμα του άρθρου 1 παρ. 3 του Συντάγματος)
Θα φώναζα ότι η σημερινή Ελλάδα υπνώττει και ασελγεί στα διδάγματα του L'esprit des lois του Montesquieu - δε μπορεί να καταλάβει ότι η κυριαρχία δεν είναι κτήμα της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά υπερέχει αυτής.
Θα μοίραζα στο δημοτικό σχολειο την απόφαση Marbury v. Madison του ανωτάτου δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών για να εμπεδώσουμε από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας ότι πηγή κάθε εξουσίας στο κόσμο είναι η σύσσωμη θέληση των πολιτών να υπαχθούν στο νόμο.
Θα μείωνα τη βουλευτική αποζημίωση στο μέσο μισθό του δημοσίου υπαλλήλου. Το κίνητρο κάθε πολιτικού θα ήταν η προσφορά, όχι η αποκόμιση κερδών. Το επιχείρημα ότι με αυτό το τρόπο οι άριστοι δε θα επέλεγαν την πολιτική είναι εγγενώς εσφαλμένο: αν δεν την επέλεγαν, δεν είναι οι άριστοι για την πολιτική. Δεν είναι οι κατάλληλοι όταν απεμπολούν το δικαίωμα-υποχρέωση προσφοράς προς το κυρίαρχο κράτος και την κοινωνία για να εξασφαλίζουν την προσωπική τους ευημερία.
Θα διευκόλυνα την άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον υπουργών. Κυρίως μετά το πέρας των καθηκόντων τους. Η ταχύτερη παραγραφή των αδικημάτων τους δεν έχει καμία δικαιοπολιτική βάση που να μπορεί να θεωρηθεί από το λαό ανώτερη από την αρχή της ισονομίας και της απόλυτης υποταγής όλων στο νόμο.
Θα έδινα στο νομοθετικό σώμα τη δύναμη που του αρμόζει. Ανεξάρτητο από την εκτελεστική εξουσία και υπόλογο μόνο στο εκλογικό σώμα. Πως; Διευκολύνοντας την εκλογή του βουλευτή με την απλή αναλογική.
Θα μπορούσα να προτείνω διαβούλευση για το αν το διαδίκτυο μπορεί πλέον να πραγματώσει το ιδεώδες της πόλης-κράτους του Rousseau με την απάλειψη/τροποποίηση της Βουλής. Δημόσια διαβούλευση, διάλογος και ψηφοφορία. Αν δεν υπάρχει απαρτία, τότε και μόνο τότε να μπορούσε να επιληφθεί του θέματος η αντιπροσωπευτική αρχή.
Θα απελευθέρωνα τους δικαστές από τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας. Πως; Εν μέρει υιοθετώντας το μοντέλο εκλογής τους από το λαό. Είναι εξουσία, εξουσία εφάμιλλη της εκτελεστικής και νομοθετικής. Και θα πρέπει να αρύονται τη νομιμοποίησή τους από το εκλογικό σώμα, αδιαμεσολάβητα.
Θα έκανα κάθε μέρα δημόσια ψυχανάλυση και ψυχοθεραπεία για να αποκαλύπτω τις προθέσεις μου, να απογυμνώνομαι, να ζω σε ένα γυάλινο κόσμο, να εκθέτομαι στον ύψιστο βαθμό.

Θα, θα, θα, θα, θα... Θα γινόμουν λαϊκιστής. Η ειρωνεία κι η αυτοαναίρεση είναι τόσο προφανείς που περιττεύει κάθε ανάλυση.

Περισσότερο απ' όλα, αυτό που η πολιτική ψυχολογία καλείται ν' απαντήσει είναι το ακόλουθο ερώτημα: ποιός παράγοντας διαστρέφει τις καλές προθέσεις όσων πολιτεύονται; ποιά στιγμή συμβαίνει αυτή η διαστροφή: άμα τη αναλήψει της εξουσίας ή στο δρόμο προς αυτήν; Υπάρχει σωτηρία; υπάρχει δυνατότητα να επιτυχεί ο πολιτικός μόνος του την αυτοκάθαρση; να καταλάβει ότι πορεύεται σε λανθασμένη ατραπό; Να αλλάξει συμπεριφορά παραδεχόμενος τη διαφθορά του; υπάρχει έστω μία φορά περίπτωση να απολογηθεί, να δώσει λόγο;

Το ελληνικό κράτος δε γεννήθηκε από το δυτικό διαφωτισμό. Αυτός είναι ο πλέον διαδεδομένος αστικός μύθος της ψευδούς ταυτότητας του έθνους μας. Αν είχαμε κατ' ελάχιστο βαθμό υιοθετήσει τη δυτική νοοτροπία, τουλάχιστο θα αγαπούσαμε το κράτος μας. Αυτό το κράτος κι αυτή η πολιτική ζωη είναι μείγμα ραγιαδισμού, άρνησης, απραξίας, εγωισμού. Και λησμονιάς. Η 'χώρα' που γέννησε τη δημοκρατία πόρρω απέχει από ένα λειτουργικό και σύγχρονο μοντέλο αυτής.

Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις μου ήταν μία υπενθύμιση από φίλο ότι ακόμα κι οι πιο λαϊκιστές ηγέτες μπορούν να παράγουν ενίοτε σκέψεις δυναμικές: αναφέρομαι στο Γιώργο Καρατζαφέρη και την πρότασή του τον Μάη να μείνει η Βουλή ανοιχτή για όσο καιρό χρειάζεται προκειμένου να μην παραγραφούν εγκλήματα που αφορούν υπουργούς. Ο Καραμανλής δεν τον άκουσε. A posteriori, όλα μοιάζουν τόσο προφανή, τόσο επίπλαστα, τόσο αισχρά.

Σαφές στίγμα-Κόμμα λαϊκό

Η βάση της Νέας Δημοκρατίας που κινητοποιήθηκε σε ικανοποιητικό βαθμό (δεδομένου του πρωτόγνωρου του εγχειρήματος και της απογοήτευσης από την πρόσφατη εκλογική συντιβή) έδωσε πλέον σαφές πολιτικό στίγμα στο κόμμα: λαϊκός, πατριωτικός αυτοπροσδιορισμός, όπως εκφράζεται από το σύνολο των ποσοστών Σαμαρά και Ψωμιάδη. Με την ελπίδα ότι οι φιλελεύθερες φωνές δε θα απομονωθούν, αλλά θα αποτελούν σταθερά συνιστώσα της κεντροδεξιάς παράταξης, η Νέα Δημοκρατία οφείλει τώρα να ολοκληρώσει την επίπονη ενδοσκόπηση και να αντιληφθεί τι ήταν αυτό που την οδήγησε στην απαξίωση του ευρύτερου εκλογικού σώματος. Ο Αντώνης Σαμαράς έχει καθαρό πολιτικό λόγο, οφείλει όμως πλέον να διαμορφώσει μία πλατφόρμα κυβερνητική που να καλύπτει πολιτικές σε πλείονες τομείς πέρα των εθνικών.

Κυρίως, όμως, πρέπει να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ και να στηρίξει τις δυσάρεστες πλην αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό και στις περικοπές των δημοσίων εξόδων. Επαναλαμβάνω με περισσή έμφαση ότι ο μόνος δρόμος που μπορεί να διευκολύνει την άσκηση μίας μακροπρόθεσμα ανεξάρτητης, ευέλικτης εθνικής πολιτικής για τη χώρα μας είναι η εξυγίανση των δημοσιονομικών της και η εδραίωση μίας ανταγωνιστικής οικονομίας. Με τη χώρα μας να βρίσκεται σταθερά τα τελευταία έτη ανάμεσα στις 30 πιο εύρωστες οικονομικά χώρες του κόσμου (από άποψης ΑΕΠ κατ' απόλυτο αριθμό και κατά κεφαλήν εισoδήματος) παρά τις διαχρονικές δομικές αδυναμίες της, είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν οι δυνατότητες με μία εξορθολογισμένη οικονομία να καταστεί η Ελλάς ακόμα πιο ισχυρή. Ανεξάρτητη δε εξωτερική πολιτική δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν το Δημόσιο δεν μπορεί να δανειστεί για να καλύψει τα χρέη του, όταν το έλλειμμα φτάνει σε δυσθεώρητα ύψη, όταν το χρέος αυξάνεται με πιο γρήγορους ρυθμούς από το ΑΕΠ.

Ο Δεκέμβρης είναι μήνας ορόσημο για τα εθνικά θέματα, ειδικά σε ό,τι αφορά στην Τουρκία και στην πΓΔ της Μακεδονίας. Χωρίς τη στήριξη Σαμαρά είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει ο πρωθυπουργός να εμμείνει στην πολιτική Καραμανλή ότι ένταξη πριν τη λύση δεν μπορεί να υπάρξει. Ένταξη με το προσωρινό όνομα fYR of Macedonia ουσιαστικά θα αποτελεί ομολογία ήττας κι ένδειξη σύγχυσης, ένα πισογύριμα που η χώρα δεν μπορεί να αντέξει, αφού θα ακυρώσει το όποιο σημασιολογικό και πρακτικό περιεχόμενο της στάσης Καραμανλή στο Βουκουρέστι, θα δώσει δε λαβή στους συμμάχους να μας πιέσουν για περισσότερες και πιο επίπονες υποχωρήσεις.

Επειδή πίσω από το δάχτυλό μου δεν κρύβομαι, προσωπικά προτιμούσα τη Ντόρα Μπακογιάννη για αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας. Η γοητεία του μετριοπαθούς profile της και το φιλελεύθερο στοιχείο στον πολιτικό της λόγο την έκαναν να φαντάζει στα μάτια μου πιο ικανή να προσελκύσει μία κρίσιμη για το εκλογικό αποτέλεσμα μάζα ψηφοφόρων που αυτοτοποθετούνται στο ακομμάτιστο κέντρο. Όμως πλέον είναι επιτακτική ανάγκη όλοι οι φίλοι της παράταξης να κρίνουμε in futuro τον Αντώνη Σαμαρά ως πρόεδρο και δυνάμει Πρωθυπουργό, κι όχι in retrospect ως αποστάτη. Η Νέα Δημοκρατία δημοκρατικά αποφάσισε να συγχωρήσει τον Μεσσήνιο πολιτικό. Η ιστορία έγραψε ότι τότε κινήθηκε επιπόλαια και ανώριμα (όπως κατέδειξε και η μειωμένη ανταπόκριση της Πολιτικής Άνοιξης στην ελληνική κοινωνία), όμως κι ο ίδιος με την επιστροφή του στη Νέα Δημοκρατία ουσιαστικά ομολόγησε το εσφαλαμένο της κίνησής του. Κι η αλήθεια είναι ότι υπήρξε από τους ελάχιστους υπουργούς της Κυβέρνησης Καραμανλή τελευταίως που πολιτεύθηκε με πίστη στο δόγμα 'ταπεινά και σεμνά'. Bonne chance Antoine, και φρόντισε την πολυσυλλεκτικότητα της παράταξης. Εξαιρετικά αφιερωμένο στον Μεσσήνιο ηγέτη το ποίημα του Πατρινού ποιητή Κωστή Παλαμά:
Ὁ γκρεμιστής

Ἀκοῦστε. Ἐγὼ εἶμαι ὁ γκρεμιστής, γιατὶ εἶμ᾿ ἐγὼ κι ὁ κτίστης,
ὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστης.
Καὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέρι.
Στοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέρι.
Κι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός, τοῦ χαλασμοῦ πατέρας,
πάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέρας.
ἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος, ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτης·
τοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής, κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτης
καὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκι
τὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά, γῆ χέρσα τὸ χωράφι.
Κάλλιο φυτρῶστε, ἀγκριαγκαθιές, καὶ κάλλιο οὐρλιάστε, λύκοι,
κάλλιο φουσκῶστε, ποταμοὶ καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοι,
καί, δυναμίτη, βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμα,
παρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ Ψέμα.
Τῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ ἀγρίμια
ξανάρχεται. Καλῶς νὰ ῾ρθῆ. Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμια.
Εἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο τό ῾χει
τὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχι
δὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς, καὶ πάει κι ὅλο προσμένει
τὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται, καὶ μία ντροπὴ τὸ δένει
Μὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσω,
καὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσο.
Τάχα ποιὸς μάγος, ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλι
καὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλι,
καὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς ν᾿ ἀνοίξω,
καὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ, μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξω;
Καβάλα στὸ νοητάκι μου, δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστε
γκρικάω, βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή: Γκρεμίστε!

Η ανάγκη για ενότητα δεν είναι ρητορική...

Rhetoric για να περνά η ώρα. Ιδέες ατάκτως ερριμμένες, πομφόλυγες για ενότητα την ώρα που οξύνονται οι αντιθέσεις. Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας αλλά και γενικότερα του Λαΐκού Κόμματος από ιδρύσεώς του (Γούναρης το 1920), έχει αποδείξει ότι η ενότητα δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός, ούτε και δεδομένη για την κεντροδεξιά στη χώρα μας. Μόνο τα τελευταία χρόνια, ας θυμηθούμε τη ΔΗΑΝΑ, την ΠΟΛΑΝ, το ΚΕΠ.

Αυτό που απουσιάζει μάλιστα από αυτή την βραχεία προεκλογική περίοδο είναι η ουσία της πολιτικής. Είναι απογοητευτικό για το κόμμα που εκφράζει μιά ιδεολογία που ιστορικά δικαιώθηκε τον 20ο αιώνα να μην ακούγεται πραγματική κουβέντα για το μέλλον του ιδεολογικού στίγματος της παράταξης. Έννοιες όπως κοινωνικός φιλελευθερισμός ή κοινωνία των πολιτών είναι κενές περιεχομένου αν δεν αναλύονται στις επιμέρους συνιστώσες τους, αν δε νοηματοδοτούν συμμετοχικές διαδικασίες στην εποχή του διαδικτύου, της αμεσότητας της πληροφορίας, της αποκαθήλωσης των ηγετών.

Εν προκειμένω, πώς ευαγγελίζεται η μία πλευρά την προσέγγιση του μεσαίου χώρου; Ποιά χαρακτηριστικά πολιτικής εγγύτητας θα προβάλλει; Τι εννοεί η άλλη πλευρά ότι πρέπει να γυρισούμε στις βάσεις μας; Ποιές είναι οι βάσεις της Νέας Δημοκρατίας άλλες από την πολυσυλλέκτικότητα και το άνοιγμα σε κάθε άξιο πολίτη που μπορει να προσφέρει και μοιράζεται ένα όραμα για μία Ελλάδα ισχυρή κι ανεξάρτητη; Πώς εννοεί η κάθε πλευρά τον όρο πατρίδα; Είναι καταστατικός όρος της Νέας Δημοκρατίας να ενδιαφέρεται για την ευημερία του έθνους. Πώς το ορίζει κάθε μεριά; Ποιές θα είναι οι προτεραιότητές τους όταν αναλάβουν την ηγεσία του κόμματος;

Φτάσαμε σε ένα σημείο που οι βιομήχανοι είναι πολύ πιο ευεπίδεκτοι προτάσεων του ΠΑΣΟΚ και αρνητικοί προς τις πρωτοβουλίες της Κεντροδεξιάς. Πώς κύριοι και κυρία υποψήφιοι θα καταφέρετε να αναδείξετε αυτό που ανάμεσα στα άλλα πρεσβεύει το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, ότι η πλουτοπαραγωγική αξία του κεφαλαίου είναι η κινητήρια δύναμη του συστήματος της οικονομίας και πρέπει να ενισχύεται με θετικά μέτρα από το κράτος; Και πότε θα γνωστοποιήσετε τη στρατηγική σας για την επαναπροσέγγιση με τον κόσμο που μαζικά αποδοκίμασε τις πολιτικές σας στην πράξη;

Η αδυναμία έκφρασης πολιτικού λογου σε αυτή τη στιγμή καθιστά ανάπηρη και εγγενώς θνησιγενή την εκλογή του μελλοντικού αρχηγού. Οι συντηρητικοί της Βρετανίας, μετά από πολλά χρόνια, ετοιμάζονται για την εξουσία, αλλά με σαφη πρόγραμμα, με προτεραιότητες και στρατηγική. Στα καθ' ημάς, προφανώς ένα μήνα μετά την απώλεια της εξουσίας δεν υπάρχει λογική στην παρουσίαση κυβερνητικού προγράμματος, αλλά δεν γίνεται λόγος ούτε καν για προτάσεις.

Είναι λυπηρό τα επιχειρήματα κάθε πλευράς να φτάνουν πίσω στο 1993 ή να στοχεύουν συγγενικά πρόσωπα υποψηφίων. Κι αυτό συμβαίνει για δύο βασικούς λόγους: επειδή ποτέ δεν εξηγήθηκε το 1990 ποιά ήταν η κινητήρια δύναμη για την πολιτική σταδιοδρομία της Ντόρας και ποτέ δεν αναλύθηκε πριν την επανατοποθέτηση Σαμαρά στα κομματικά ψηφοδέλτια ποιά ήταν τα πραγματικά αίτια που τον οδήγησαν να συνδέσει τ' όνομά του με μία από τις πιο μελανές στιγμές του κοινοβουλευτικού μας συστήματος τα τελευταία 20 έτη. Χωρίς συζήτηση, με όχημα την πολιτική κληρονομιά τους και τη δύναμη τους στις τοπικές κοινωνίες, και οι δύο πορεύτηκαν έως τώρα χωρίς να εξηγήσουν τί το μοναδικό κομίζουν στα πολιτικά της χώρας μας.

Είναι λυπηρό, ένα μήνα μετά την παράδοση της εξουσίας, η αξιωματική αντιπολίτευση να παρακολουθεί βωβή τα τεκτενόμενα στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας. Η νέα κυβέρνηση, απαρτισμένη από τεχνοκράτες και ολίγον τι από πολιτικούς, με ράθυμους ρυθμούς πορεύεται στη λογική της μη σύγκρουσης, κυρίως με την ΕΕ. Ο νέος πρωθυπουργός κρατά το χαρτοφυλάκιο των εξωτερικών υποθέσεων της χώρας, απουσιάζει μονίμως από το εσωτερικό, και χωρίς να υπάρχει το κατάλληλο momentum καλλιεργεί κλίμα δυναμικής εξωτερικής πολιτικής που όμως δε φαίνεται από πουθενά ότι θα εκδηλωθεί/στηριχτεί με πράξεις και τομές. Σε αντίθεση με την κοινή λογική και τον κοινό τόπο στις πολιτικές ελίτ της χώρας μας, έχω την πεποίθηση ότι το Ελσίνκι υπήρξε η ιστορική ταφόπλακα του ελληνισμού και της ρωμιοσύνης. Είναι επικίνδυνο να έχουμε εμπιστευτεί για δεύτερη φορά την τύχη των εξωτερικών της Ελλάδας στον ίδιο άνθρωπο. Και η Νέα Δημοκρατία δεν μπορεί να αρθρώσει λέξη, αντεπιχείρημα, συρρικνώνεται και συρρικνώνει και τις ελπίδες των φίλων της. Ακέφαλο το κόμμα, ανύπαρκτη σκέψη. Μακάρι να είναι απλά θέμα χρόνου, να οφείλονται όλα στις εσωκομματικές διαδικασίες που καταναλώνουν την ενέργεια των υποψηφίων. Όμως η Νέα Δημοκρατία έχει καταστατικό αρχηγό, πληγωμένο αλλά ζωντανό. Δεν υπάρχουν πολιτικοί θάνατοι, μόνο παραίτηση από την πολιτική. Σωπαίνει ο Καραμανλής, και μαζί σωπαίνει κι όλη η παράταξη.

Framing the Name Dispute: Greece v. Republic of Macedonia

CONFLICT OVERVIEW
Greece v. Republic of Macedonia: The Name Dispute

I. Definition of Conflict and Parties
The epicentre of the aforementioned conflict is the use of the name Macedonia by the Republic of Macedonia (hereinafter, ‘RoM’) as its post-1991 constitutional name. Following its peaceful secession from the Socialist Federal Republic of Yugoslavia in September 1991, RoM sought international recognition and admission in international organizations under its constitutional name. Greece ever since opposes RoM’s use of the term Macedonia invoking lack of disambiguation between it and the adjacent Greek region of Macedonia. Moreover, Greece also objects to an unequivocal use of the term Macedonian for the main ethnic group and language of RoM. In international fora, as well as in relations involving states which do not recognise the constitutional name, it is the provisional reference the former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) that is currently used to designate RoM pending settlement of the dispute. Greece has extended the battlefield of the conflict in the international arena stating expressly that it will not accept the admission of RoM to the EU and NATO, until the name dispute is resolved.

This is a strictly bilateral conflict between Greece and RoM and had it not been for the strong Greek objections before international fora-that actually halt the Euro-Atlantic aspirations of RoM-this dispute would not have triggered such attention from the international community. Within Greece, there is an ultra right-wing parliamentary party-that has recently augmented its popularity in the Greek region of Macedonia-calling for a ‘historical equitable’ solution to the dispute (excluding the term Macedonia) and exerting pressure to mobilize the nationalistic reflexes of the Greek population. Nevertheless, the vast majority of the population as a whole, as well as particularly in the Greek region of Macedonia, are consistent voters of the major two parties that have formed the administrations negotiating this issue for the last two decades and have adopted a rather compromising approach openly renouncing extremists approaches.

Although there seems not to be an important fraction within the Greek state having a distinct approach on the dispute, this is not the case for RoM. The latter experienced a civil war in 2001 between its main constituencies, namely the profoundly Slav-Macedonian majority and a considerable Albanian minority. Under the new constitution of 2001 that was the outcome of a cease-fire compromise (Ohrid Agreement), the Albanians now enjoy increased privileges in the state’s institutions, whereas it is also the practice that the dominating Slav-Macedonian party will form a governmental coalition with one of the Albanian parties. The Albanian constituency of RoM pushes for a speedy resolution of the name dispute, since its main concerns are focused on the welfare of its people that it can be achieved through admission to NATO and EU. Albanians of RoM largely regard the conflict as a historical battle of the Slav-Macedonian constituency, but have no particular sympathy for their claims.

Bulgaria is also an interested party, although it does not play any significant role in the negotiations. Bulgaria historically has been involved in the dynamics of the area and had exercised sovereignty over different time periods within the last two centuries over the greater Macedonia region (comprising nowadays territories in Greece, Bulgaria, Albania and RoM). Moreover, Bulgarian authorities consider a significant part of RoM’s Slavic population to be of Bulgarian origin and sporadically interfere with RoM’s internal affairs.

EU and NATO are also significant third parties in this dispute, taken into account their enlargement agendas and respective RoM’s Euro-Atlantic aspirations, but there is no common perspective among their member-states. Moreover, being effectively in a strong position in both EU and NATO due to the veto power, Greece can influence the dynamics within these fora. US is a strong adherent for the accession of RoM in the NATO alliance and tries to facilitate resolution of the conflict by exerting pressure to both sides to overcome this dispute and, especially to Greece not to further oppose RoM’s Euro-Atlantic integration (as evidenced, i.e., by the US position in the April 2008 Bucharest Summit of NATO favouring an invitation to RoM ). However, it must be stressed that both the US and EU were signatories of the Ohrid Agreement as guarantors for its implementation. The said Agreement contemplates that RoM will pursue its admission in the Euro-Atlantic institutions and underscored the importance of maintenance of security and territorial integrity of the state.

II. Perspectives
(i) Framing of the conflict
RoM sees this dispute as a fundamental challenge of its ethnical identity. It perceives that Greece is not opposing only to the name of the country per se, but to the existence of an independent ethnical Macedonian group, as well as a discrete Macedonian language. To this end, it further claims that Greece’s intention is to negate the right to self-determination to people with a Macedonian conscience and ultimately associate the term Macedonia only with reference to Greece.

Nevertheless, Greece apparently frames the dispute in other terms. It cites irredentist references in the school textbooks of the neighbouring Republic calling for a United Macedonia, as well as fierce speeches made by RoM’s politicians, to substantiate its claim that the name dispute is only the top of the iceberg. Greece considers RoM to be a potential threat to the territorial integrity of its homonymous northern district and raise security questions correlated with the alleged attempted usurpation of the Macedonian name.

(ii) Positions
RoM claims that its main constituent ethnic group is Macedonian in ethnicity and, therefore, they have every right to claim unequivocally the name Macedonia for their state, a significant territorial part of which falls within the historical geographical boundaries of the broader region of Macedonia. RoM considers its official language a discrete Macedonian language, totally distinguishable from the Slavic family of languages. Moreover, RoM claims that under the well recognized principle of self determination in the realm of public international law, the sovereign people of RoM have the right to designate themselves at their own discretion and cannot tolerate such an absurd intervention of another country in their internal affairs. To this end, RoM seeks for global recognition and participation in the international fora under its constitutional name. To placate Greek concerns, RoM’s public authorities have introduced the ‘double-formula’ argument and have expressed their will to negotiate a different name with regard to bilateral communications with Greece on the condition that this name shall not be used before international fora. RoM is also of the opinion that the name dispute should not hinder its accession in international organizations and cites the 1995 Interim Accord between the two states mandating Greece not to object to any application by RoM so long as it uses only the appellation set out in “paragraph 2 of the United Nations Security Council resolution 817” (i.e. “former Yugoslav Republic of Macedonia”). RoM also perceives the Greek blockade to its NATO application as an attempt of Greece to influence the outcome of the negotiations taking actions from position of power.

On the other hand, Greece fights for one composite appellation (including the term Macedonia as a purely geographical qualification) erga omnes, i.e, to be used in all international and intergovernmental exchanges, and be also to be designated in the RoM passports. Although Greece had a more robust position in the original phases of the dispute (when it refused any use of the term Macedonia with regard to the designation of the country, its people or their language), it is now more willing to address the self-determination concerns of its neighbours. Nevertheless, Greece refers to the works of academia highlighting that the so-called Macedonian language is only a dialect of Bulgarian and that the major ethnic group is of pure Slav origin and objects their undisambiguated characterization as Macedonian. However, Greece has explicitly stated that it will exercise its veto right to block the Euro-Atlantic aspirations of RoM until the name dispute is permanently resolved, since the overall RoM’ attitude so far is clearly infringing upon the principle of good neighbourly relations.

(iii) Interests
It is apparent that RoM’s main interest comprises the fundamental need for establishing a coherent national identity. Having been in the realm of Slavic influence from Bulgaria and Serbia, RoM now strives to identify itself independently of any other neighbouring country. Calls for protection of an ethnic Macedonian minority in Greece, despite being unsubstantiated by Greek Statistical Services and denied by Greece , are not irrelevant with the name dispute, although they are mostly targeting an internal audience. It is apparent that any major concession that could hurt the nationalistic sentiments of RoM’s population would directly destabilize the current administration that had run an aggressive, nationalistic campaign. RoM also wishes to address property right of its nationals that fled from Greece following the end of Greek civil war in 1949, in the fear of retribution by the Greek state, since they had fought in the side of the Communists in favour of an independent Macedonian State. Not to be underestimated, the term Macedonia is well recognized worldwide and bears a strong reputation with regard to its historical connotations to ancient Macedonia and the Empire of Alexander the Great. RoM has been engaged in a intensive cultural and historical campaign to associate itself with the ancient people of Macedonia (including inter alia erection of statues of Alexander the Great and his father Phillip II in Skopje, renaming of its main airport after Alexander, renaming of the main highway to Greece –included in the Official Pan-European Corridor X and partly funded by Greece- as “Alexander of Macedon”, renaming of the main sports stadium in Skopje after Philip II, etc).

Greece’s main interests lie mainly in the fields of national security and territorial integrity. Having experienced a civil war after the end of World War II, where following Moscow’s orders Greek and Slav Communists fought for an independent Macedonian state, Greece fears that nationalistic trends could once more emerge in its northern borders. Moreover, Greece also appreciates the distinctive character of the term Macedonia and hosts in its territory many historical sites and monuments associated with ancient Macedonians. To this end, Greece needs to secure that the official, to be internationally used, name of RoM will not lead to a monopolization of the term Macedonia. Greek government also needs to save face internally, where the population remains sensitive on issues of historical conscience and regards the attempted ‘Antiquisation’ of RoM as an infringement of its own cultural heritage. Although the current dynamics on the ground facilitate a compromise, it should not be forgotten that more than a million people had publicly participated in the 1992 and 1994 ‘Rallies for Macedonia’ protesting for the RoM’s positions (analogous huge demonstrations were organized by the Diaspora in Australia and the US).

Common interests: It comes without doubt that maintaining peace and security in the turbulent region of southern Balkans is an important concern for both parties. Greece has not experienced a warfare or an open dispute of its borders since 1949 (end of civil war), while RoM was savaged by an eleven-month civil war in 2001. It should be stressed that despite political tension, there has been no indication whatsoever that a military confrontation could be an alternative to the dispute. Greece has not openly discussed the issue, but it is also clear that a failure of the Ohrid Agreement resulting to a possible dissolution of RoM to two more ethnically clean states (a Slavic-Macedonian and an Albanian state) would not serve its geopolitical interests, since the Slavic part would be more vulnerable to pressures exercised from Sofia and Belgrade, while the Albanian State could further augment the dynamics of the Albanian ethnic groups envisaging the creation of a Greater Albania (comprising Albania, Kosovo and the RoM’s Albanian part). In this respect, both countries have an interest in promoting RoM’s accession in NATO and EU that could stabilize the political situation in a secure environment and create economic growth opportunities. However, it is apparent that RoM’s weighs its interest on joining EU and NATO as far more important than Greece and RoM considers this perspective an urgent need that is highly prioritized in its political agenda.

Moreover, both States have maintained strong economic relations with foreign investment in RoM from Greece being at the top of the list for capital investments and amounting to a net of 1 billion euro and some 10,000 new jobs. At the same time, Greece and RoM have signed a Free Trade Agreement that has led Greece to be the second largest trading partner of RoM in 2008.

(iv) Alternatives
The parties have engaged in negotiations under the UN auspices for the last two decades under intense international attention that have, however, led to a stalemate that so far obstructs the Euro-Atlantic aspirations of RoM. Nevertheless, the recent report of the EU Commission strongly endorsing the commencement of accession talks with RoM stipulated enthusiasm in RoM and might generate the perception that EU can exert pressure to Greece not to make further use of its veto power. At the same time, RoM is nowadays recognized by many of the major global forces with its constitutional name (four of five permanent Security Council members, except France) and a considerable number of other countries. To this end, RoM’s BATNA consists of the following elements: (a) carry on an intensive campaign to increase the number of countries recognizing it under its constitutional name; (b) let the member-states of EU and NATO facilitate RoM’s accession under the provisional reference FYROM by pressing Greece to comply with its obligations under the Interim Accord; and (c) wait for the outcome of the complaint it filed with the International Court of Justice with regard to the alleged unlawful exercise of veto by Greece in the NATO Bucharest Summit in April 2008. However, considering that even under strong pressure from the US administration, Greece managed to block an invitation in Bucharest, this BATNA is not strong enough to secure the positive outcome with regard to RoM’s admission in EU and NATO. Moreover, to maximize its BATNA, RoM must diligently show to the international community that it negotiates in good faith with Greece and, therefore, is legitimized to ask for the sympathy of its allies. It should, therefore, withdraw from the bilateral negotiations only and if it is accepted in both EU and NATO under its constitutional name.

After the Bucharest paradigm though, it is apparent that Greece will not hesitate to block all future applications of RoM to join the Euroatlantic institutions. Greek policymakers believe that the political situation within the Republic of Macedonia is not solid (given the impatience shown by leaders of the Albanian constituency ) and see that calls for early admission to NATO and EU could create incentives for concessions from the Macedonian side. For Greece, who has seen a number of countries lately renouncing the recognition of RoM under its constitutional name and returning to the use of the provisional reference FYROM, the BATNA is to stall all future accession of RoM to international organizations through consultation with other member-states and only in extremis by an exercise of its veto right, and re-initiate a robust and intensive campaign addressing the national security concerns created by the alleged RoM’s propaganda. Nor Greece’s BATNA, however, is relatively strong enough, taking into consideration that a negative and defensive approach on this issue will not be tolerated for long by its allies, especially if the internal situation in RoM destabilizes once again. Greece has no particular incentive to abstain from negotiations; on the contrary, the only acceptable time for Greece to withdraw from negotiation would be upon the non-possible incident of a publicly announced territorial claim from the RoM side that could justify a shift of Greece’s BATNA to a more robust response that could even trigger use of its excess military power.

III. Relation-Building and Legitimacy
As already noted, this conflict has not prevented the two countries from engaging into trade and investment schemes of substantial level (especially from Greece), although it has generated a great deal of political and academic debate on both sides. Despite tension, the parties have always been in contact since 13 September 1995, when they formalised bilateral relations in an Interim Accord signed in New York and committed to continuing negotiations on the naming issue under UN auspices. Currently the UN sponsored negotiations are led by Mediator Matthew Nimetz of US (replacing Secretary Cyrus Vance), who was appointed in December 1999 by Kofi Annan as the Personal Envoy of the UN Secretary-General for the Greece-FYROM talks. Negotiations had been intense the last years and it had been hoped that a mutually acceptable solution could have been achieved before NATO’s Summit in Bucharest in April 2008. Nevertheless, RoM did not receive an invitation to join the alliance and in their public statement NATO members announced that the reason was the inability of the parties to find solution in this name dispute. However, Greece and all NATO states agreed that an invitation will be extended as soon as negotiations are concluded. This generated an abrupt reaction from RoM that sued Greece before the International Court of Justice for violating the 1995 UN-brokered Interim Accord. Although Greece has not officially lodged its Counter-Memorial yet, it maintains that RoM has not been negotiating in good faith and, hence, had first violated the provisions of the Accord, thus, nullifying its legality. Greek also maintains that no veto was officially lodged in Bucharest, but there was rather no consensus among the allies on the RoM invitation issue, a thesis reiterated and confirmed by the former NATO secretary general Jaap de Hoop Scheffer.

It is rather doubtful whether the use of objective criteria could drastically improve the negotiations procedure at this time. To begin with, historical truth and social sciences could play a role in the determination of the character of the ethnicity and language of the majority group of RoM, but both sides can claim a significant number of contradictory scientific conclusions on this aspect. The international norm of self determination seems to favour RoM’s pursuit to define independently its state name. However, the Greek government ascertains that same right applies to citizens of the Greek district of Macedonia that claim their right to be called Macedonians. Lastly, principles of equity and fairness could not strengthen the position of either side. It is apparent that the weakest party both in military and economic terms is RoM, which is further prevented by Greece from joining EU and NATO. However, the alleged irredentist and nationalistic claims of RoM balance the fairness criteria and increase international understanding of Greece’s security concerns.

Το ζητούμενο είναι τι θέλει η Παράταξη

Η μεγάλη διαφορά από το ΠΑΣΟΚ, η ισχνή επίδοση του ΛΑΟΣ και η ομολογουμένως παταγώδης αποτυχία να προσελκυστεί ο μεσαίος χώρος κάνει επιτακτική την ανάγκη για τη Νέα Δημοκρατία να εκλέξει αρχηγό της τη Ντόρα Μπακογιάννη. Στα 'ευώνυμα' του Καραμανλή, σε αντίθεση με τον Αντώνη Σαμαρά που κείται στα δεξιά του, συγκεντρώνει μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού για τη φιλελεύθερη παράταξη.

Ο Σαμαράς, με εγνωσμένη τη ρητορική του δεινότητα και την πατριωτική του διάθεση, θα ήταν ιδανικός αρχηγός στην περίπτωση που το εκλογικό σώμα αποφάσιζε να δείξει τα συντηρητικά αντανακλαστικά του. Ο ελληνικός λαός εμφανώς μετατοπίστηκε προς τα κεντροαριστερά και η Νέα Δημοκρατία οφείλει γα λόγους αυτοσυντήρησης να ακολουθήσει τις επιταγές του εκλογικού σώματος. Γι' αυτό και πιστεύω ότι παρά την αύξηση του ποσοστού του, το ΛΑΟΣ είναι κι αυτό χαμένο στις σημερινές εκλογές και σταδιακά θα συρρικνωθεί σε πολύ μικρότερα ποσοστά.

Μία ακόμη παρατήρηση: είναι τουλάχιστο γελοίο για μία σοβαρή χωρά να πολιτεύεται ο επί πέντε έτη αρχηγός της ΕΥΠ. Ο άνθρωπος που ξέρει τα κρατικά μυστικά καλύτερα από τον εκάστοτε πρωθυπουργό. Στα λιγότερο προηγμένα κράτη υπάρχει νομοθετικη απαγόρευση για τέτοιου είδους υποψηφιότητες. Στα ανεπτυγμένα κράτη κάτι τέτοιο θεωρείται περιττό. Στην Ελλάδα, μία απόφαση αντικατάστασής του στάθηκε αρκετή για να γεμίσει αυτόν τον άνθρωπο με τόση πικρία για να προδώσει κι αυτός τον Πρωθυπουργό που τον επέλεξε σε μία τόσο ευαίσθητη θέση. Ουδείς αγνωμονέστερος του ευεργετηθέντος...

Και τέλος μια σημείωση για τους τίτλους τέλους του Κώστα Καραμανλή, ενός ανθρώπου που ενέπνευσε ελπίδα το 2004, αλλά κάτι η αδράνεια, κάτι η υπερβολική χρηστότητα, η πίστη στις δημοκρατικές διαδικασίες και η εμμονή στο διάλογο τον εμπόδισαν να εκπληρώσει τις προσδοκίες που καλλιέργησε. Στις δηλώσεις του σήμερα το βράδυ τόνισε ότι το αποτέλεσμα τον ωθεί στην παραίτηση, επειδή μόνο του σύμμαχος όλα αυτά τα χρόνια ήταν η σχέση εμπιστοσύνης με το λαό, γεγονός που ισχύει στο ακέραιο. Όμως, οφείλει ως ηγέτης να αντιληφθεί ότι η δική του συμπεριφορά κι ο ανεξήγητος λόγος για τον οποίον έπρεπε να γίνουν τόσο γρήγορα οι εκλογές ήταν η κύρια αιτία που διέρρηξε οριστικά αυτή τη σχέση. Άλλωστε, δεν είναι λογικό μια διαφορά 4 μονάδων να ανοίγει στις 10 σε λιγότερο από τέσσερεις μήνες.

Fletcher Alumnus leaves Office-The new day of Greek Conservative party

It was March 7, 2004, when an unexpected triumph for the centre-right party of New Democracy took place, setting an end to the reign of the Socialists (PASOK) in Greece, who had run the country for twenty years after 1981. Fletcher PhD holder, Constantinos Karamanlis was the Prime Minister who led the country to the 2004 Olympic Games and undertook an extensive reformative agenda in the fields of education, public administration and energy policy. He managed to pass laws with regard to the restructuring of the Greek -exclusively public- Universities and Public administrative services under the strong objections of the opposition who encouraged general strikes by the labour unions. He also promoted a 'Non-aligned'-style approach in the energy policies and tied Greece with the Russian interests in respect to the Burgas-Alexandroupoli pipeline. Following pressure from the public opinion polls, he resisted to the US pressures as regards the admission of the Former Yugoslavian Republic of Macedonia in the NATO alliance (although a 'veto' was not officially lodged contrary to the erroneous perception), a development that further deteriorated the US-Greek relations. Nevertheless, one of his major achievements that cost him his re-election today, was the fact that he expressly refused to co-operate with the right-wing party of LAOS, putting aside a scenario of extremists assuming cabinet positions in order to simply prolong a slight parliamentary majority.

George Papandreou will be his successor in the Maximou Mansion being a 3rd generation Prime Minister, following his father Andreas Papandreou and his grand-father Georgios Papandreou. He holds a dual nationality (US-Greek) and has studied several years in the US. He proposed a new financial policy and a reformation of the tax system, imposing higher taxes on banks and corporations, as well as individuals with incomes exceeding $45,000. Although Greece had until 2008 experienced high growth rates (substantially higher than the EU average) and historical low levels of unemployment (7% in 2007 for a country facing 15% unemployment in 1994), George Papandreou accused the previous administration's policies for the economic turmoil that hit Greece this year and entered into promises to various social classes that is really doubtable whether he will be able to live up to them.

The Greek Conservative Party, New Democracy, will now face a Congressional Meeting that will lead to the appointment of the new party's leader, after the resignation of Constantinos Karamanlis following the devastating loss of today's general parliamentary elections. Dora Bakoyianni, Foreign Minister for the last three years, and Antonios Samaras, Minister of Culture, will be competing for the leadership. Dimitris Avraamopoulos, Minister of Health Services, is also expected to run for the position, although the odds currently show him to be a slight underdog and, for the time being, not among the favourites. Samaras has a more populist profile and does not hesitate to take a more nationalist approach on foreign issues. On the other hand, Bakoyianni is more appealing to the voters comprising the so-called 'middle area' that have no permanent ties with any of the two governing parties. Avraamopoulos has a rather similar profile to Bakoyianni, although he has no strong support in the conservative party.

Being a member of the Conservative party and a personal adherent of Constantinos Karamanlis, I must admit that I find Bakoyianni's candidacy attractive for a number of reasons. Her less populist profile, her service in the Foreign Affairs Ministry and her origins are her main advantages that come along with a traditional support from a considerable constituency of the party. She also tends to address issues that are of concern to the majority of Greeks and avoids assuming the extremists' views with regard to the Greek-Turkish relations and other pending Greek foreign affairs' issues.

It will certainly be very interesting to watch the new approach of the Socialists with regard to the country's international relations. New Democracy took a rather defensive approach, whereas PASOK is supposed to undertake proactive attitudes towards the disturbed relations with Turkey and FYROM, as well as with regard to the Cyprus problem. A new era in the US-Greek relations is also introduced by the appointment of a Prime Minister that expressly has a pro-US mentality, not to mention again the fact that he holds a US passport. PASOK will have 160 seats in the 300-seats Greek parliament (unicameral system) and will form a government on its own, without the need for an alliance with the moderate Left party of Syriza.

Απόσπασμα από την Επιφυλλίδα του Χρίστου Γιανναρά

Από Καθημερινή της Κυριακής, 27-09-2009

«Μηδέν στο πηλήκιο»!

Tου Χρηστου Γιανναρα

"Ναι, το είπε ο ανελλήνιστος: «Και τι κατάφεραν οι αντίπαλοί μας; Μηδέν στο πηλήκιο»!

Υπήρξε υπουργός Παιδείας, υπουργός Εξωτερικών, ετοιμάζεται να είναι αυριανός πρωθυπουργός των Ελλήνων. Και δεν ξέρει να ξεχωρίσει το «πηλίκον» (αποτέλεσμα της διαίρεσης δύο αριθμών) από το «πηλήκιο» (στρατιωτικό κάλυμμα της κεφαλής).

Η Ελλάδα δεν είναι ούτε γεωγραφία ούτε Ιστορία αλλοτριωμένη σε ιδεολόγημα. Είναι στάση ζωής και νόημα ζωής σαρκωμένα και τα δύο στη γλώσσα. Οσο υπήρχαν Ελληνες, πρώτη ανάγκη είχαν: «Ελευθερία και γλώσσα» (Σολωμός). Ελευθερία είναι η κατακτημένη ετερότητα, η ανάγκη να είσαι ο εαυτός σου, να αυτοκαθορίζεσαι, όχι να σε διαφεντεύουν άλλοι. Και η γλώσσα σαρκώνει την ετερότητα, καθιστά τον αυτοκαθορισμό κοινή, κοινωνούμενη πράξη.

Ο ανελλήνιστος πολιτικός αρχηγός δεν ξέρει να ξεχωρίσει το «πηλίκον» από το «πηλήκιο». Πώς να εμπιστευθούμε ότι καταλαβαίνει πού βρίσκονται τα γλωσσικά σύνορα της ελληνικής ετερότητας: ποια η διαφορά (βιωματικού φορτίου αιώνων) ανάμεσα στην «κοινωνία» και στη «societas», στη «δημοκρατία» και στη «respublica», στον «λόγο» και στη «ratio», στην «αλήθεια» και στη «veritas», στο «πρόσωπο» και στην «persona», στον «νόμο» και στη «lex». Και αν στις διαφορές αυτές δεν έχει ριζωμένα παιδικά βιώματα πατρίδας, τι θα υπερασπίσει σαν πρωθυπουργός; Το ακαθάριστο εθνικό προϊόν και την κατά κεφαλήν καταναλωτική ευχέρεια; Αλλά τότε ας δικτυωθεί καλύτερα η οικογένειά του να τον κάνει πρωθυπουργό σε κράτος με γλώσσα (και συνείδηση) δίχως ετερότητα - σε κανένα Βέλγιο ή Λουξεμβούργο.

Οι επερχόμενες εκλογές, στις 4 Οκτωβρίου 2009, θυμίζουν κάτι από τις αποφράδες εκείνες του Νοεμβρίου 1920, τότε που οι Ελληνες, ασυλλόγιστα και φανατισμένα, όδευαν προς τη συμφορά. Σαν οσμή και τώρα στην ατμόσφαιρα η ανατριχίλα από το κακό που συνοδεύει πάντα την αλογία και την τυφλότητα. Και μάλιστα χωρίς να υπάρχει σήμερα αμφιλεγόμενος ηγέτης, δίλημμα για τον λαό. Μια παράδοση στόχων αλήθειας και ποιότητας ζωής τρεισήμισι χιλιάδων χρόνων παραδίνεται (από αμηχανία, αγανάκτηση ή απερισκεψία) στα χέρια ενός ανθρώπου που δεν ξέρει να ξεχωρίσει το «πηλίκον» από το «πηλήκιο».

Δεν φταίει που είναι ανελλήνιστος ο μεθοδικά κατασκευασμένος «ηγέτης». Δεν είχε παιδικά βιώματα πατρίδας στην Ελλάδα ούτε γλώσσα μητρική τα ελληνικά. Το κρίμα και η ιστορική ευθύνη είναι των παραιτημένων από τη σκέψη και την κρίση τους ψηφοφόρων. Ο ίδιος απέδειξε απροσχημάτιστα πόσο έτοιμος είναι να απεμπολήσει κοιτίδες της ελληνικής πρότασης πολιτισμού, όταν προπαγάνδιζε, δίχως αιδώ ή λύπη, την εξωφρενική πλεκτάνη του Σχεδίου Ανάν για την Κύπρο. ΄Η, πριν από λίγες μέρες, με τις δηλώσεις του εκπροσώπου του για το Σκοπιανό.

Στην προεκλογική του εκστρατεία μιλάει μόνο για λεφτά, πώς θα μπουκώσει τον Ελλαδίτη της παρακμής με ψευδαισθητική ευζωία. Ούτε λέξη για τις τουρκικές έμπρακτες (καθημερινής βίας) απαιτήσεις κυριαρχίας στο Αιγαίο, για τα πολιτικά καμώματα του «κομμουνιστή» (αλλά νατοϊκής ποδηγέτησης) προέδρου της Κύπρου να νεκραναστήσει, μαζί με τον Ταλάτ, την εκτρωματική πανουργία του Ανάν. Ούτε σχολίασε ποτέ (όπως και κανένας Ελλαδίτης πολιτικός) τον προγραμματικό αφελληνισμό της παιδείας και των θεσμών στην Κύπρο από το καθεστώς Χριστόφια.

Το ορθολογικό συμπέρασμα είναι αδυσώπητο: Η ελληνικότητα της Κύπρου, η ελληνικότητα του ονόματος Μακεδονία αφήνουν παγερά αδιάφορο τον αυριανό πρωθυπουργό της Ελλάδας. Τι φυσικότερο να τον αφήνει αδιάφορο και η ελληνικότητα του Αιγαίου, της Θράκης, του Καστελλόριζου, της Λήμνου, της Μυτιλήνης. Με ανελλήνιστη ηγεσία, βουβή και άλαλη για τα εθνικά θέματα, ο ορθολογισμός μεταγγίζει τον φόβο της σαφέστατα επαπειλούμενης συμφοράς. Γι' αυτό και οι επερχόμενες εκλογές θυμίζουν κάτι από τις αποφράδες εκείνες του 1920, έχουν μια πρόγευση φόβου προσφυγιάς, ξεριζωμού, ίσως αίματος. Τα σημάδια της πολιτικής «σταδιοδρομίας», ώς τώρα, του γλωσσικά ανελλήνιστου μάλλον βεβαιώνουν ότι, αν γίνει πρωθυπουργός, η «λύση» του Κυπριακού, του Σκοπιανού, της μοιρασιάς του Αιγαίου θα επιβληθεί μέσα σε εβδομάδες ή ελάχιστους μήνες. Ομως Θρακιώτες, Καστελλοριζιοί, Μυτιληνιοί, μέσα στο περίπου 40% των Ελλαδιτών ψηφοφόρων, χοροπηδάνε, με πράσινες σημαιούλες, κάτω από το μπαλκόνι του ξενότροπου κομματάρχη διαδηλώνοντας την ίδια εκείνη επιλογή του 1920: «Μικράν Ελλάδα», συρρικνωμένη, και ούτε λόγος για «έντιμον» - σήμερα τη θέλουμε «πάροχον καταναλωτικής ευχέρειας».

Εναλλακτική λύση; Μα είναι φανερό πως δεν υπάρχει, ο ανελλήνιστος δεν έχει αντίπαλο. Η «Νέα Δημοκρατία» έχει τελειώσει πολιτικά, ήταν είκοσι χρόνια ανύπαρκτη ως αντιπολίτευση και πέντε χρόνια ανύπαρκτη ως κυβέρνηση. Σίγουρα δεν μπερδεύει το «πηλίκον» με το «πηλήκιο», αλλά έχει πια αποδείξει, επί είκοσι έξι χρόνια, ότι είναι το ίδιο ή και πιο θεαματικά ανελλήνιστη: στα μπλα-μπλα που με στόμφο εκφέρει και στα αυτοκτονικής ατολμίας διαχειριστικά της ενεργήματα. Δεν πιστεύει αυτό το κόμμα σε τίποτα, το μόνο που ήθελε, και προσπάθησε υστερικά, ήταν να γίνει ΠΑΣΟΚ. Και δεν τα κατάφερε. Αποδείχτηκε, εκτός από εξωφρενικά ανίκανη, και ανήκεστα φαύλη.

Μένει ακόμα μία εβδομάδα ώς τις εκλογές. Η πορεία της χώρας είναι προδιαγεγραμμένη, όσοι οσφραίνονται τα επερχόμενα νιώθουν ανήμποροι να αναχαιτίσουν την αλογία. Για την εξαφάνιση των «εθνικών» θεμάτων και της άμυνας από την προεκλογική ατζέντα θα μπορούσε να έχει υπάρξει κάποια παρήγορη παρέμβαση (συμβολική αντίσταση συλλογικής αξιοπρέπειας) της Ακαδημίας Αθηνών, της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Εχει μάλλον χαθεί η επίγνωση ότι μπροστάρηδες στην κοινωνία δεν μπορεί να είναι μόνο οι ανυπόληπτοι επαγγελματίες της εξουσιαστικής μονομανίας και ιδιοτέλειας.

Τουλάχιστον, στην εβδομάδα που απομένει, ας μπορούσε να εμφανιστεί ένας τίμιος και ανυστερόβουλος «εκλογολόγος» από αυτούς που σπουδάζουν την σε βάρος μας πανουργία των εκλογικών νόμων, να μας συμβουλέψει: Ποια είναι η αποτελεσματικότερη οδός για να αποτραπεί η αυτοδυναμία του ανελλήνιστου: Η αποχή; Η υπερψήφιση εξωκοινοβουλευτικών κομματιδίων «της πλάκας»; Το λευκό; Το άκυρο;

Στη δεκαετία του 1950 ή '60, αν ένας πολιτικός μιλούσε για «μηδέν στο πηλήκιο» θα είχε τελειώσει αυθημερόν την καριέρα του μέσα στον γενικό καγχασμό. Η γλωσσική ευαισθησία ήταν τέτοια, που επέτρεπε στο χιούμορ του Μποστ να λειτουργεί καθολικά στην ελληνική κοινωνία και να σπάζει κόκαλα. Σήμερα, μια σατυρική ιδιοφυΐα με τη γλώσσα του Μποστ δεν θα προκαλούσε ούτε μειδίαμα. Μέσα σε πενήντα χρόνια οι Ελληνες ξεριζώθηκαν μεθοδικά από τη συνέχεια της γλώσσας τους, από την κοινή σάρκα και κοινωνούμενη πράξη του αυτοκαθορισμού τους, της ετερότητάς τους.

Αυτή η απώλεια φαίνεται πως πρέπει να μετρηθεί και με εδαφική συρρίκνωση. Το ιστορικό τέλος ιστορικών λαών πάντοτε εντοπίζεται και χαρτογραφημένο."

Ίσως με υπέρμετρη απαισιοδοξία, ο Καθηγητής προσεγγίζει ένα ζήτημα πολιτικής αισθητικής: η χώρα με την υπέροχη γλώσσα θα έχει Κυβερνήτη της έναν άνθρωπο που αποδεδειγμένα δεν είναι ικανός να εκφραστεί με σαφήνεια και πληρότητα σε αυτήν. Ελπίζω ότι οι δύο τελευταίες του προτάσεις είναι απλώς σπέκουλα. Δε φαίνεται να τεκμηριώνονται από πουθενά.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ και Ορθόδοξος Ελιτισμός

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μέρος μιας φορτισμένης ανταλλαγής ιδεών με ένα λειτουργό της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας του Χριστού, ο οποίος με αρκετά ζήλο καλούσε μια ομάδα πνευματικών συνδαιτημόνων να αποκηρύξουν τα δύο κόμματα εξουσίας και να στηρίξουν το κόμμα ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Στην απάντησή μου προσπάθησα να δώσω αποκρίσεις στις γενικεύσεις και τις φωνές που αδιάκριτα προσβάλλουν το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Είναι κρίμα στην Εκκλησία μας να επιλέγουμε την εύκολη κριτική. Ως Χριστιανός πρώτιστα, πιστεύω ότι ο μόνος δρόμος για να αποκτήσει ξανά η Εκκλησία την αξιοπιστία της και τη σύσσωμη στήριξη του λαού στο έργο της είναι να μη δέχεται αβασάνιστα τα εύκολα λόγια, να μετρά τις πράξεις της και υπό το πρίσμα του ορθού λόγου. Το ποιμνίο εξελίσσεται, απευθυνόμαστε ως Χριστιανοί σε ατομα μορφωμένα, με προσβάσεις στα μέσα επικοινωνίας, με κριτική διάθεση. Δε μπορούμε να διεκδικούμε το αλάθητο επειδή μιλάμε στο όνομα του Κυρίου. Οι εξ άμβωνος πολιτικές συζητήσεις, ειδικά όταν συνδυάζονται με πίεση προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, διεκδικούν δίκην αυθεντίας την απόλυτη αλήθεια. Απόλυτη αλήθεια για τους Χριστιανός είναι μόνο το Ιερό Ευαγγέλιο του Χριστού. Και αλίμονο αν δεν αντιδρούμε, αν δεν μιλάμε, αν δεχόμαστε χωρίς σκέψη υποδείξεις που αφορούν το τρόπο που πολιτευόμαστε. Δε σημαίνει ότι οι Ιερείς δεν πρέπει να έχουν άποψη και θέση σε πολιτικά ζητήματα. Τουναντίον, πρέπει να υποστηρίζουν ό,τι θεωρούν ωφέλιμο. Αλλά πρέπει να επιτρέπεται κι ο αντίλογος, ειδικά ο καλοπροαίρετος κι ο τεκμηριωμένος.



Πατέρα Νεκτάριε,

Το πάθος σας ξεχειλίζει. Δεκάδες μηνύματα. Σαν τις προεκλογικές διαφημίσεις στα κανάλια. Μιλάτε για Μασώνους, άθεους. Γενικεύετε και δεν αναφέρετε ονόματα. Μας παροτρύνετε με συνεχόμενα μηνύματα να κάνουμε τι; Να ψηφίσουμε μια παρέα ατόμων που δεν ασχοληθεί με την πολιτική, που δεν έχουν αναλάβει ποτέ τους θέσεις εξουσίας, θεωρείτε δε δεδομένο ότι θα τα καταφέρουν καλύτερα.

Επειδή όμως και η ομιλία του π. Βολουδάκη, πατέρα του Προέδρου της ΚΟΝΩΝΙΑΣ, που μας στείλατε περιέχει ανακρίβειες, πρέπει να αντιδράσω.

Για να τελειώσει μια και καλή η ιστορία με το δημοψήφισμα για τις ταυτότητες, ο νυν πρωθυπουργός έκρινε σκόπιμο το 2000 να βάλει την υπογραφή του. Όμως ένα έτος μετά, 27-6-2001, πριν ακόμη αναλάβει την εξουσία, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε κατά πλειοψηφία (29-8) ότι είναι παράνομη και αντισυνταγματική τόσο η υποχρεωτική όσο και η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες γιατί παραβιάζει τις συνταγματικές διατάξεις (άρθρο 13) για τη θρησκευτική ελευθερία. Μειοψήφησαν σε σύνολο 37 μελών οι σύμβουλοι Τσαμπαση, Παναγιωτόπουλος, Σακελλαρίου, Παπαευαγγέλου, Ράντος, Μαρινάκης, Παπαγεωργίου και Καραμάνωφ.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάνθηκε ότι είναι αντισυνταγματική και η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες έστω και αν αυτό γίνεται με τη συγκατάθεση του «πολίτη», εξηγώντας: «Το άρθρο 13 του Συντάγματος όχι μόνον δεν παρέχει τέτοια αξίωση στους φορείς του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας, αλλά απαγορεύει και την προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, ως μέσο εκδήλωσης και απόδειξης αυτού. Η αντίθετη ερμηνεία θα είχε ως συνέπεια την προσβολή της θρησκευτικής ελευθερίας από την αρνητική της έκφανση, εκείνων των Ελλήνων οι οποίοι δεν επιθυμούν να εκδηλώσουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις με αυτόν τον τρόπο, αναιρώντας παράλληλα και τη θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους». Σύμφωνα με το Συμβούλιο Επικρατείας όσοι αρνούνται να αναγράψουν το θρήσκευμα «αναγκάζονται να αποκαλύψουν εμμέσως και οιονεί δημόσια μια πλευρά της ενδιάθετης στάσης τους απέναντι στο θείο, ενώ ταυτόχρονα διαφοροποιούνται, παρά τη θέλησή τους και με την επέμβαση των κρατικών οργάνων, από εκείνους τους Έλληνες που ομολογούν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις με την αναγραφή αυτών στο δελτίο». Και καταλήγει πως η αναγραφή του θρησκεύματος, έστω και με συγκατάθεση, «παρέχει και έδαφος ενδεχόμενων διακρίσεων και ενέχει συνεπώς τον κίνδυνο προσβολής της θρησκευτικής ισότητας που κατοχυρώνεται με τη θεμελιώδη διάταξη της παρ. 1 αρ. 13 του Συντάγματος»


Ο Καραμανλής δεν έδωσε καμία υπόσχεση για επαναφορά του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Ακόμα κι αν ήταν ειλικρινής η θέση του το 2000, το ΣτΕ πήρε την παραπάνω θέση. Κάθε κοινωνία έχει τους θεσμούς της και το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο είναι αρμόδιο να κρίνει επί διοικητικών ρυθμίσεων τη συνταγματικότητά τους ή μη. ΔΗΛΑΔΗ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ ΠΟΥ Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΔΕΝ ΕΠΑΝΕΦΕΡΕ ΠΟΤΕ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΥΤΟ;;;

Για τα εθνικά θέματα, τι ακριβώς είναι αυτό που ευαγγελίζεται η ΚΟΙΝΩΝΙΑ και κάθε αντιδραστικό κόμμα (εδώ θα συμπεριλάβω και το ΛΑΟΣ και τη ΔΗΜ.ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ); Τι εννοούν με σκλήρυνση της στάσης μας; Πρακτικά, όχι θεωρητικά. Να ρίχνουμε κάθε τούρκικο F-16 που εισβάλλει στον εναέριο χώρο της Ελλάδας; Να στείλουμε εποίκους από Πελοπόννησο να κατοικήσουν σε Ροδόπη και Ξάνθη για να αλλάξουν τα δημογραφικά δεδομένα; Να κάνουμε έλεγχο συνειδήσεων και να αφαιρούμε από κάθε έλληνα πολίτη την ιθαγένειά του επειδή αισθάνεται Τούρκος; Δηλαδή, να κάνουμε κι εμείς ό,τι υποστήκαν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και οι Βορειοηπειρώτες αδελφοί μας; ΑΜΟΙΒΑΙΟΤΗΤΑ σε ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΔΕ ΧΩΡΑ.


Όσο για τα περί ανάγκης να στραφούμε προς τη Ρωσία (όπως αναφέρει στην ομιλία του ο π. Βολουδάκης), το 'φυσικό' μας σύμμαχο, καλό είναι να είμαστε πιο προσεκτικοί όταν μιλάμε για πολιτική. Επειδή αυτή ασκείται από συγκεκριμένους ανθρώπους, όπως ο Πούτιν πχ, τις πρακτικές του οποίου δύσκολα κανείς θα τος χαρακτήριζε χριστιανικές (αρκεί κανείς να δει τον αριθμό δημοσίως αντιφρονούντων που έχουν δολοφονηθεί τα τελευταία χρόνια).


Η Εκκλησία μας π. Νεκτάριε ενεπλέχθη στην πολιτική στην πρόσφατη ιστορία του κράτους μας. Δεν ήταν απούσα όπως λέτε. Στο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας ήταν παρούσα. Και υπόλογη. Γιατί κλήρος και λαός κωφεύαμε, εθελοτυφλούσαμε, γινόμαστε πιόνια μιάς άγριας κρατικής προπαγάνδας. Η Εκκλησία μας καταδέχτηκε στο όνομα του Χριστού να σιωπήσει στις βαναυσότητες και τις σφαγές των Σέρβων εναντίον του Μουσουλμάνων. Έπρεπε να μιλήσει, να καταδικάσει. Δεν το έκανε. Οι Σέρβοι πολιτικοί και στρατιώτες είχαν κάθε δικαίωμα να κάνουν τις επιλογές τους για να διαφυλάξουν όπως αυτοί νόμιζαν την εθνική τους κυριαρχία (ή καλύτερα αυτονομία όταν μιλάμε για το κράτος της Βοσνίας). Εμείς όμως τις σφαγές, τους βιασμούς, το ανελέητο σφυροκόπημα μιάς πόλης για τρία χρόνια με οβίδες, όλα αυτά γιατί δε τα καταδικάσαμε; Η πολιτική συγχωρεί τα εγκλήματα, όταν αυτά οδηγούν σε οφέλη εθνικά (γιατί οι Σέρβοι αυτό που ήθελαν στη Βοσνία το πέτυχαν 100%), η Εκκλησία όμως ούτε να χύσει ένα δάκρυ δεν μπόρεσε για τα θύματα της άλλης πλευράς.


Τώρα λέμε η Εκκλησία να εμπλακεί στην πολιτική. Μπορεί άνθρωπος της Εκκλησίας, όπως λέτε 'γνήσιος ορθόδοξος' όχι απλά βαπτισμένος (αλήθεια, ποιά είναι τα κριτήρια με τα οποία λέτε αυτός είναι γνήσιος, αυτός όχι; Η διαίσθησή μας; Ακόμα κι ο Παπαθεμελής, το κόμμα του οποίου μας διαφημίσατε, υπουργός του ΠΑΣΟΚ διετέλεσε), μπορεί λοιπόν ένας τέτοιος άνθρωπος να πάρει τέτοιες αποφάσεις; Μήπως τελικά θα είναι ΥΠΕΡ ΤΟ ΔΕΟΝ αδαής και αφελής; Τη τελευταία φορά που στην πρόσφατη ιστορία του έθνους ένας άνθρωπος της Εκκλησίας ανέλαβε ύψιστη πολιτική θέση (Μακάριος) τα αποτελέσματα δυστυχώς δεν ήταν ευχάριστα. Δεν είχε την πολιτική πυγμή να αποτρέψει το πραξικόπημα, τους Ιούδες, δεν είχε την πολιτική διαύγεια να καθορίσει εξελίξεις. Έρμαιο αυτών, έγινε βορά τους και μαζί του κατασπαράχτηκε κι η Μεγαλόνησος.


Μετά κάνετε αναφορά στο Βιβλίο της Ιστορίας. Έγινε ένας διαγωνισμός το 2004 (προ εκλογών), ανέλαβε μια συντακτική ομάδα να γράψει ένα πόνημα, αυτό είχε αρκετές ατυχείς εκφράσεις, πάει, αποσύρθηκε. ΤΕΛΕΙΩΣΕ το θέμα. Τι το ανακυκλώνεται ως ένδειξη ότι τα πράγματα χειροτερεύουν; Μάλλον βελτιώνονται, αφού τα αντανακλαστικά των κυβερνώντων φαίνεται να αντιδρούν σε διαμαρτυρίες πατριωτών.


Μιλάτε για το μάθημα των θρησκευτικών. Πέρα του ότι κι εδώ υπάρχει ανεξάρτητη αρχή (συνήγορος του Πολίτη) που έχει πάρει θέση αρνητική για τα κοινά μας πιστεύω, εντούτοις το Υπουργείο ρητά διατύπωσε ότι θέμα προαιρετικότητας δε τίθεται. Αλλά το εάν ένα παιδί θα λάβει θρησκευτική μόρφωση, αυτό είναι αναφαίρετο δικαίωμα των γονιών, κι αν οι τελευταίοι είναι άθεοι και θέλουν να κάνουν το παιδί τους άθεο, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι προσευχή. Υπάρχουν διεθνείς συνθήκες, υπάρχουν ευρωπαϊκές συνθήκες, υπάρχουν αποφάσεις δικαστηρίων που ερμηνεύουν το συντάγμά μας που τα λένε αυτά. ΔΗΛΑΔΗ ΩΣ ΙΕΡΕΑΣ ΔΙΚΕΔΙΚΕΙΤΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΜΠΑΙΝΕΤΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΑΞΕΤΕ ΜΕ ΤΟ ΖΟΡΙ ΤΑ ΠΙΣΤΕΥΩ;


Επίσης ο τόνος που αναφέρεστε στο κατρακύλισμα του Έθνους είναι πέρα από άκομψος και αρκετά αλαζωνικός. Δηλαδή, τι ευαγγελίζεστε; Ένα φονταμενταλιστικό καθεστώς που θα επιβάλλει με τη βία στους πολίτες της Ελλάδας το πώς θα σκέφτονται; Λέτε ότι όλοι οι πολίτες που συμφωνούν με την εκκοσμίκευση του κράτους, ότι έχουν εκδυτικιστεί, είναι θύματα προπαγάνδας κ.α. Δηλαδή δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε σε συνανθρώπους μας το δικαίωμα της αποστασιοποίησης και της διαφορετικότητας; Είναι λιγότερο Έλληνες αυτοί επειδή δε θέλουν η Εκκλησία να επηρεάζει τις αποφάσεις του Κράτους; Επειδή δε θέλουν να χρειάζεται η γνώμη του Μητροπολίτη για το εάν θα πρέπει να χτιστεί ένα τζαμί ή μια συναγωγή; Επειδή αντιλαμβάνονται ότι αυτό που αποκαλεί η Εκκλησία μας γάμο (ένα ΜΥΣΤΗΡΙΟ για μας) για την πολιτεία είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό, μία σύμβαση ιδιωτικού δικαίου;


Μιλήσατε για τους ομοφυλόφιλους, ότι το κράτος προσπαθεί να 'μας επιβάλλει την ομοφυλοφιλία' (αυτή τη φράση χρησιμποιήσατε). Προφανώς θα αναφερόσασταν στο σύμφωνο συμβίωσης, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΜΩΣ ΔΕ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟΥΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΥΣ. Το σύμφωνο συμβίωσης ουσιαστικά είναι μία έμμεση μορφή να ενταχθούν σε συνθήκες 'γάμου' ζευγάρια που δεν επιθυμούν να παντρευτούν. Δηλαδή, ότι ήρθε ένα κράτος με κοινωνικό προσανατολισμό να προστατέψει παιδιά και μητέρες ως επί το πλείστον, τι το ανήθικο επέφερε; ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΝΤΡΕΥΟΝΤΑΝ.[επειδή ακριβώς ο γάμος έχει και έντονο εννοιολογικό φορτίο από κοινωνικής άποψης] ΑΛΛΑ ΜΕΤΑ ΚΑΠΟΙΟΙ ΘΑ ΕΜΕΝΑΝ ΧΩΡΙΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΙ. Δηλαδή, ότι η Εκκλησία ΤΡΕΧΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕΙ ΤΙΣ ΑΝΥΠΑΝΤΡΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΗΘΙΚΟ; Επειδή έκαναν ένα λάθος (εν προκειμένω, δεν ήθελαν να εντάξουν τη σχέση τους σε νόμιμα πλαίσια) πρέπει να μην τους παρέχεται η δυνατότητα να διευκολύνουν τη θέση των παιδιών;(να μη χρει΄ζονται δικαστικές αποφάσεις κλπ) ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΤΡΕΓΜΕΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ, ΟΧΙ ΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΟΥΣ.


Ακόμαι κι η ανακοίνωση της Ενώσεως Ελλήνων Κληρικών που καλεί τα κόμματα να ξεκαθαρίσουν τη στάση τους ως προς το θέμα σχέσεων Εκκλησίας-Πολιτείας φαίνεται να έχει μόνο οικονομικά κίνητρα. Να μη θιγεί το καθεστώς των ιερέων ως δημοσίων υπάλληλων. Αλλά ακόμα κι αν αυτό γινόταν, θα χάναμε την πίστη μας; Θα χάνανε οι ιερείς την πίστη τους; Δε θα τους συντηρούσε ο λαός με άλλους τρόπους; Εδώ ο Θεός νοιάζεται για τα πουλιά και για τις τρίχες της κεφαλής μας, οι ιερείς θα μείνουν χωρίς υποστήριξη αν τους κόψει το μισθό το κράτος; ΙΣΑ ΙΣΑ, που ένα τέτοιο μέτρο θα προκαλούσε την αντίδραση των πιστών, σε βαθμό που οι δωρεές θα πολλαπλασιάζονταν. Δηλαδή πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πώς ζούσαν οι ιερείς; Ακόμα όμως κι αν πούμε ότι τα οικονομικά της Εκκλησίας είναι ένα σοβαρό ζήτημα γιατί μόνο με εύρωστα οικονομικά μπορεί η Εκκλησία να ανταποκριθεί και σε υλικές ανάγκες του ποιμνίου (θέση με την οποία συμφωνώ), τόσα γρήγορα ξεχάσετε π. Νεκτάριε ότι το 2004 μετά την ανάληψη της κυβέρνησης, ο νυν πρωθυπουργός προχώρησε σε ΣΩΡΕΙΑ ΦΟΡΟΑΠΑΛΛΑΓΩΝ για τα ακίνητα της Εκκλησίας της Ελλάδος, τη μοναστηριακή γη και τις δωρεές; ΔΗΛΑΔΗ ΚΙ ΑΥΤΗ Η ΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΑΤΗΦΟΡΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΕ;


Και μία ερώτηση προσωπική αλλά και σε κάθε εκφραστή της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Ποιά η θέση σας για την απίστευτη φοροδιαφυγή και το μαύρο χρήμα στα μυστήρια της Εκκλησίας μας; Ιερείς, ψάλτες, Επίτροποι, σε κάθε μυστήριο λαμβάνουν χρήματα αφορολόγητα, χρήματα που συνδέονται με την άσκηση επαγγέλματος. ΓΙΑΤΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ [Εννοείται ότι και για μένα ο ΙΕΡΕΑΣ ΠΡΩΤΑ ΚΑΙ ΠΑΝΩ ΑΠ' ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ]. Ο Σεβασμιώτατος Μεσογαίας έχει αυστηρά θέσει απαγορευτικό στους ιερείς τους. Το ασπάζονται όλοι αυτό; ΜΕ ΣΥΓΧΩΡΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ, αλλά Ή ΜΙΛΑΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ (με όρους της Πολιτείας) ή μιλάμε θεολογικά. Οπότε απαντήσεις του τύπου 'ό,τι αυτά ήθελε απλά ο πιστός να τα δώσει, ως ευχαριστώ, ως ευγνωμοσύνη, μέρος μιας πρακτικής' κλπ είναι βάσιμες σε μία θεολογική κουβέντα, αλλά όχι σε πολιτική, όπως αυτή που κάνουμε τώρα εδώ.


Για να τελειώνω: Ο ελληνικός λαός, νουνεχής και ορθόδοξος (έστω και μη γνήσια κατά την άποψη σας), θα εκφραστεί και σ' αυτές τις εκλογές, όπως εκφράστηκε και στις ευρωεκλογές. Μιλάτε για διορισμούς, ρουσφέτια, θεωρείτε δεδομένο ότι κανείς εχέφρων δε θα ψήφιζε για άλλο λόγο τα δύο μεγάλα κόμματα. Λες κι οι πανεπιστημιακοί, οι τεχνοκράτες, οι σπουδασμένοι, οι άνθρωποι της πράξης, της καθημερινότητας που βρίσκονται στα ψηφοδέλτια αυτών των κομμάτων είναι αχυράνθρωποι, όλοι πιόνια των μεγάλων κέντρων εξουσίας.


Είναι κίνηση αμυντική π. Νεκτάριε. Αντί η Εκκλησία να διεκδικεί μέσα από θέσεις εξουσίας να συνδιαμορφώνει την πολιτική ατζέντα (όπως κακά τα ψέματα, σε κάποιο βαθμό κάνει με αρκετή επιτυχία από τη στιγμή ιδρύσεως του νεοεεληνικού κράτους), εσείς προτείνετε να ΑΠΟΜΟΝΩΘΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ ΤΗ ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ, ΝΑ ΧΑΣΕΙ ΚΑΘΕ ΕΡΕΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ. Ο απομονωτισμός σαν επιλογή θρησκευτική (με την έννοια της μη επιρροής από αλλοδόξους και αλλοθρήσκους) έχει λογική, σαν επιλογή πολιτική θα μοιάζει αυτοκτονία. Ένα σύγχρονο κράτος δεν μπορεί να είναι θρησκευτικά χρωματισμένο σε βαθμό που να ακολουθεί πιστά το δόγμα μιάς εκκλησίας. Λόγω πολυπολιτισμικότητας, λόγω παγκοσμιοποίησης, για μια σειρά από λόγους (κυρίως διπλωματίας κι ευελιξίας στη διεθνή πολιτική σκηνή) Ένα έθνος μπορεί. Και το ελληνικό έθνος είναι (ΔΟΞΑ ΤΩ ΘΕΩ) χριστιανικό και ορθόδοξο. Και πρέπει να μπορεί να έχει ένα κράτος που ΘΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΟΤΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΕΙ ΑΝΕΝΟΧΛΗΤΑ ΝΑ ΠΡΑΤΤΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ, ΗΤΟΙ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΨΥΧΩΝ. Κι αυτό απαιτεί θετική δράση, όχι αρνητική δράση, δράση αμυντική, δράση διακήρυξης και διατήρησης της απόλυτης καθαρότητας των ιδεών μας. Εκτός αν έχουμε για τον εαυτό μας την αντίληψη ότι είμαστε το λήμμα, οι εκλεκτοί, οι καθαροί.


Αυτό με προκαλεί στην ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Ο ορθοδόξος ελιτισμός που προβάλλει. ΕΜΕΙΣ οι γνήσιοι Ορθόδοξοι, ΕΜΕΙΣ οι ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ, ΕΜΕΙΣ που μας υποστηρίζουν οι ΙΕΡΕΙΣ, ΕΜΕΙΣ που έχουμε τις λύσεις (όπως αναφέρουν κάπου στην ιστοσελίδα τους, "οι λύσεις είναι προφανείς"). ΚΙ ΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕ ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΡΑΚΥΛΑ ΣΑΣ.


Αισιοδοξία χρειαζόμαστε, όχι ένα club που θα κλαίμε την μοίρα μας. Τρόπο να δυεισδύουμε στα κέντρα εξουσίας και να πετυχαίνουμε αλλαγές. Σίγουρα σε κάθε περιφέρεια υπάρχουν άτομα από τα κόμματα εξουσίας που έχουν ορθόδοξο προσανατολισμό (έστω και μη 'γνήσιο') και τα οποία αν εκλεγουν, ειδικά τώρα σε μία οριακά αυτοδύναμη ή μη αυτοδύναμη κυβέρνηση, θα μπορούν να ασκήσουν περισσότερη πίεση σε ηγεσίες και αρχηγούς. ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΜΑΣ έχει κανόνες ρητούς και άρρητους, και πρέπει αν θέλουμε ως χριστιανοί να προωθούμε την ατζέντα μας, να παίξουμε με τους κανόνες του. ΑΛΛΙΩΣ Π. ΝΕΚΤΑΡΙΕ ΘΑ ΜΟΙΡΟΛΟΓΟΥΜΕ ΣΑΝ ΤΟ ΤΣΑΚΝΗ, ΣΤΙΧΟΥΣ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑΤΕ, ΟΤΙ ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΥΝΕΝΟΧΟΙ ΣΤΟ ΦΟΝΟ (αλλά αλήθεια η απομόνωσή μας αυτό το αποτέλεσμα-ήτοι το φόνο του έθνους- δε θα επιφέρει;)


Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΕΙΧΕ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΟΡΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΣΕ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΕΙ ΜΕ ΚΟΜΜΑΤΑ. Το θέμα των ταυτοτήτων, όπως είχε πει κι ο ίδιος, ήταν απλά το παγόβουνο για να μην επέλθουν άλλες αλλαγές. Οι οποίες τουλάχιστον εν ζωή του, δεν ήλθαν.


Στυλιανός Μάλλιαρης

Γιατί η λύση ακούει πάλι στο όνομα Καραμανλής

Ο θυμός κι η απορία της βάσης της κεντροδεξιάς παράταξης αποτελούν τα κυρίαρχα εμπόδια που θα πρέπει να ξεπεράσει ο Κώστας Καραμανλής για να επιτυχεί ανατροπή των δημοσκοπικών δεδομένων και να παραμείνει στο τιμόνι της χώρας. Ο θυμός προκαλείται από την επιλογή του να πάει σε εκλογές, ενώ δεν υπάρχουν αντικειμενικές ελπίδες να τις πάρει και να εξασφαλίσει ταυτόχρονα αυτοδυναμία. Απορία από το χρόνο που πήρε αυτή την επιλογή, σε σύγκρουση με την πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας που απαιτούσε εξάντληση της τετραετίας. Είναι δε κοινός τόπος ότι οι πολίτες δυσανασχετούν σε συχνή προσφυγή στις κάλπες, σκεπτόμενοι και τα υπέρογκα ποσά που σπαταλώνται από τον κρατικό κορβανά για την χρηματοδότηση των διαφόρων πολιτικών σχηματισμών.

Υπάρχουν ελαφρυντικά: ναι. Εγκλωβισμένος στην ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και προφανώς προδομένος από την ανικανότητα αλλά και ανεντιμότητα πληθώρας συνεργατών του [που αυτός βέβαια επέλεξε να τοποθετηθούν σε θέσεις αρχής], είχε μπροστά του ένα δίλημμα: να συνεχίσει το δρόμο των μεταρρυθμίσεων με αρκετά πιθανή την απώλεια της δεδηλωμένης από κάποιον τυχάρπαστο βουλευτή που θα εκδήλωνε την μήνη του κατά των αντιλαϊκών επιλογών της κυβέρνησης και θα μεταπηδούσε στον πανδοχέα Καρατζαφέρη ή να προκηρρύξει εκλογές με την προοπτική να αναλάβει μιά πιο στέρεα κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε δεύτερη μάχη με την εφαρμογή του νόμου Παυλόπουλου. Κοντά σ' αυτά συνυπολόγισε και την ανεύθυνη και εκβιαστική απειλή του κ. Παπανδρέου να προκαλέσει εκλογές τον Μάρτη του 2010 γελοιοποιώντας το πρόσωπο του κ. Παπούλια και καθιστώντας για άλλη μια φορά το Σύνταγμα ένα απλό γράμμα νόμου, χωρίς πνεύμα και χωρίςκαμία βαρύνουσα σημασία.

Η απόφασή του ήταν απόφαση ευθύνης για τη χώρα προκειμένου να εκλεγεί κυβέρνηση με νωπή εντολή ικανή να λάβει τα απαραίτητα σκληρά μέτρα λιτότητας, αλλά και για την παράταξη την οποία ηγείται, μιας και εξασφαλίζει μιά μικρής έκτασης ήττα με προοπτική σύντομης επανόδου στην εξουσία.

Στη ΔΕΘ ο Κώστας Καραμανλής παρουσίασε πρόταση για τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών, πρόταση υπεύθυνη, ξεκάθαρη ως προς το περιεχόμενό της, φαινομενικά αντιλαϊκή, με γνώμονα όμως την ευημερία των επόμενων γενεών. Εδώ τίθεται το ερώτημα αν αυτά τα μέτρα δεν μπορούσαν να είχαν ληφθεί την προηγούμενη πενταετία. Αυτό το ερώτημα όμως παραγνωρίζει την σοβούσα οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις που είχε στην απροετοίμαστη ελληνική οικονομία. Η αρνητική ανάπτυξη και ο συνεπαγόμενος περιορισμός του ΑΕΠ προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις σε μιά σειρά μακρο-οικονομικών μεγεθών που επηρεάζουν καίρια την ικανότητα του ελληνικού κράτους να φανεί συνεπές με τις οικονομικές του υποχρεώσεις, αφού το δημόσιο χρέος φαίνεται να μην πλέον διαχειρίσιμο (ρυθμός ανάπτυξης/ρυθμός αύξησης δημοσίου χρέους <1). Αυτά τα σκληρά μέτρα (μιλάμε για διετή πάγωμα μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, πάγωμα των προσλήψεων, κατάργηση επιδομάτων κ.α.) δεν είχαν λόγο να παρθούν νωρίτερα και, ειδικά, αν δεν είχε επέλθει η πρωτοφανής αυτή κρίση. Ο Καραμανλής είχε ακολουθήσει το μοντέλο Σρέντερ περί ήπιας προσαρμογής, μοντέλο που τον άφησε να κρατηθεί πέντε χρόνια στην εξουσία, αφού τυχόν ριζική επιβολή μέτρων θα είχε προκαλώσει αντιδράσεις σε πολλούς κοινωνικούς εταίρους με απρόβλεπτα για την κυβέρνηση αποτελέσματα. Παρόλα , αν και όχι αναίμακτα, αυτά πέτυχε να προχωρήσει σε τρείς μεγάλες αποκρατικοποιήσεις που έφερανχρήμα στα δημόσια ταμεία και τα απελευθέρωσαν από εταιρείες που εξαιτίας της χρόνιας κακοδιαχείρισης και παθογένειας της δομής τους αποτελούσαν κατά βάση βραχνά στην κυβέρνηση: του 'αμαρτωλού' ΟΤΕ, που το καλύτερο που έχει να κάνει και η επόμενη Κυβέρνηση είναι να αποκόψει κάθε δεσμό μαζί του για να ξεχαστούν και να επουλωθούν οι ανοιχτές πληγές του σκάνδαλου Siemens, του ΟΛΠ και της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Κι όλα αυτά πέρασαν στην κόψη του ξυραφιού, με την μία σημαντική παραπάνω κοινοβουλευτική ψήφο. Αυτά δείχνουν ότι ο Καραμανλής δε φοβήθηκε να λάβει μη δημοφιλή στο λαό μέτρα, με γνώμονα την απελευθέρωση της αγοράς και την εξάλειψη παντός είδους προνομιών και εξαιρέσεων που έως τώρα αποσύνθεταν τις δομές μιάς ελεύθερης-κατ' όνομα και ουχί κατ' επίφαση-οικονομίας.

Αυτές οι τρεις αποκρατικοποίησεις, ο συνετός χειρισμός σε σειρά θεμάτων εξωτερικής πολιτικής και ο νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια είναι το ενεργητικό της κληρονομιάς που θ' αφήσει πίσω του ο Καραμανλής. Είναι λίγα για πέντε χρόνια, αλλά δεν είναι κι ελάχιστα, ειδικά αν συνειδητοποιήσουμε ότι δεν προβάλλονται πλέον σαν αποκλειστικά κυβερνητικά δημιουργήματα έργα οδοποιΐας, που σαφώς προχώρησαν αρκετά την τελευταία πενταετία [Μαλιακός κόλπος, Ολυμπία Οδός και Εγνατία οδος είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα].

Από την άλλη πλευρά βρίσκεται το ΠΑ.ΣΟ.Κ., με πρόσωπα ελάχιστα διαφορετικά από αυτά που δοκιμάστηκαν στν τελευταία διακυβέρνηση της χώρας από την αξιωματική αντιπολίτευση. Κόντρα στην κοινή γνώμη πιστεύω πως το μεγαλύτερο ατού του ΠΑ.ΣΟ.Κ. για να κατισχύσει στις ερχόμενες και τις μετέπειτα εκλογές είναι το πρόσωπο του αρχηγού του. Ο λόγος είναι απλός: κάτι η εμφανής ανικανότητα του να χειριστεί την ελληνική γλώσσα, κάτι η αδυναμία του να παρουσιάσει ξεκάθαρη πολιτική πρόταση για τα προβλήματα της χώρας, δημιουργούν ένα κlίμα ελάχιστων προσδοκιών προς το πρόσωπό του. Λογικά κι ο ίδιος ακολουθεί μία πολιtική μη σύγκρουσης, με ήπιους τόνους, αφού επενδύει στην τακτική του ώριμου φρούτου. Με αερολογίες του τύπου 'επανακρατικοποίηση εκποιηθείσας δημόσιας περιουσίας' χωρίς περαιτέρω ανάλυση, με φωνές για κυβερνητική ολιγωρία σε εθνικά θέματα (χωρίς όμως να λέει τι θα έκανε διαφορετικά, αφήνοντας να αιωρείται σε μία αχλύ ιδεών ότι οι διεθνείς σχέσεις παίζονται κυρίως εκτός δημοσιότητας) και με υποtιμητικά σχόλια για την απορροφητικότητα κοινοτικών κονδυλίων από τη παρούσα κυβέρνηση (χωρίς να ενθυμείται τα σχετικά ιστορικά χαμηλά ποσοστά που πέτυχε η παράταξή του κατά την τετραετία 1998-2001), δε δημιουργεί καμά απολύτως δέσμευση για τον ίδιο, ούτε και για τις ικανότητες της παράταξής του και των συνεργατών του, με αποτέλεσμα ο απότοκος μίας ήσσονος προσπάθειας στο μέλλον να πaρουσιαστεί ως επίτευγμα πρωτοφανούς ικανότητας. Οι ελάχιστες προσδοκίες που τρέφουν προς το πρόσωπό του οι πολίτες και ο χαμηλός πήχυς είναι τα εχέγγυα για μακρά διακυβέρνηση, σε άκρα αντίθεση με τις υψηλές προσδοκίες που καλλιέργησε ο Κώστας Καραμανλής σε σύσσωμο το εκλογικό σώμα το 2004.

Αλλά στην πολιτική, η αισιοδοξία και το όραμα τίθενται με βάση το προγραμματικό σχεδιασμό. Και τα μάλα προτιμότερο είναι ένα υπερβολικά φιλόδοξο πρόγραμμα να μην ολοκληρώνεται στην εντέλειά του, παρά κανείς να βολεύεται με τους καρπούς μειωμένων προσπαθειών και χαμηλών πτήσεων.

Στη ΔΕΘ το 2008 άρχισε ο κατήφορος για τη ΝΔ, στη ΔΕΘ το 2009 ο Κώστας Καραμανλής επιβεβαίωσε τις αρχηγικές του ικανότητες και τις υψηλές βλέψεις που έχει για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Μία Νέα Διακυβέρνηση που θα είναι απαλλαγμένη από ανθρώπους που καταχράστηκαν δημόσιο χρήμα και σκύλευσαν την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού μπορεί να επιτυχεί στη δύσκολη παγκοσμίως οικονομική συγκυρία.

Από το ιστολόγιο αυτό πολλές φορές οι επικρίσεις για την Κυβέρνηση ήταν έντονες και στοχευμένες σε συγκεκριμένες λανθασμένες κινήσεις. Αλλά την ώρα της κρίσιμης επιλογής, δεν μπορεί κανείς να μένει αμέτοχος ή να μην προκρίνει συγκεκριμένες λύσεις. Διότι, «τον μηδέν τώνδε μετέχοντα ουκ απράγμονα, αλλά αχρείον νομίζομεν» (Θουκυδίδης).