Ο καιρός γαρ εγγύς

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε σήμερα την έκθεση για την πΓΔΜ του Σλοβένου εισηγητή Ζόραν Τάλερ με την οποία καλείται το Συμβούλιο το Μάρτιο να λάβει υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής για έναρξη διαπραγματεύσεων. Παράλληλα, στη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας της έκθεσης, ο Ζόραν Τάλερ χαρακτήρισε το σημερινό κείμενο ένα ισχυρό μήνυμα προς την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τις κυβερνήσεις των εμπλεκόμενων χωρών και πρόσθεσε: «Συνιστά ακόμα ένα ισχυρό κάλεσμα και στην ελληνική κυβέρνηση να απαλλαγεί επιτέλους από αυτό το ζήτημα. Πιστεύω ειλικρινά ότι η διατήρηση αυτού του προβλήματος, δεν είναι προς το συμφέρον τη Ελλάδας».

Τι μπορεί να σημαίνει πρακτικά αυτό; Από την μία πλευρά είναι πλεόν φανερό ότι η ΕΕ δεν μπορεί να ανεχτεί την σκλήρυνση της στάσης της Ελλάδας, όπως αυτή πρωτοεμφανίστηκε στο Βουκουρέστι, σύμφωνα με την οποία η πΓΔΜ δεν θα μπορούσε να εισέλθει στις ευρωατλαντικές δομές (ΕΕ, ΝΑΤΟ) ούτε υπό την προσωρινή ονομασία της. Η Ελλάδα θεώρησε ότι οι ευρωατλαντικές βλέψεις της γείτονος χώρας θα άλλαζαν τις προτεραιότητές της και θα την εξωθούσαν σε ένα συμβιβασμό για το όνομα, υπό τους όρους που θα έθετε η Ελλάδα. Από τον Απρίλιο, όμως, του 2008 παρήλθε αρκετός χρόνος, κατά τον οποίον η δε σημειώθηκε καμία πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, παρά τις περαιέρω υποχωρήσεις της Ελλάδας, όπως αυτές διατυπώθηκαν στην ανεπίσημη συνάντηση Μπακογιάννη-Μιλοσόσκι στο Παρίσι τον Σεπτέμβρη του 2008. Η ΕΕ όμως θέλει να προχωρήσει την πολιτική της διεύρυνσης και πλέον πιέζει την Ελλάδα να ανεχτεί την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την είσοδο της πΓΔΜ στην ΕΕ.

Από την άλλη, η ενταξιακή πορεία δεν είναι αυτονόητη ούτε και αυτόματη. Η πΓΔΜ θα βρεθεί σε διάφορα στάδια αυτής της πορείας να εξαρτάται από τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας ως προς την περαιτέρω συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Αυτό σημαίνει πως ακόμα κι αν η Ελλάδα δεχτεί την έναρξη ων συνομιλιών σε αυτή την φάση, δε θα απωλέσει τη δυνατότητα να μπλοκάρει κάποια από τα ενταξιακά κεφάλαια, αν οι διμερείς διαπραγματεύσεις για την ονομασία συνεχίσουν να βρίσκονται σε τέλμα.

Η στάση Καραμανλή στο Βουκουρέστι δεν απειλείται απευθείας από τυχόν υποχώρηση της κυβέρνησης Παπανδρέου σε αυτή τη φάση: αν τα Σκόπια είχαν λάβει την πρόσκληση για ένταξη στη βορειατλαντική συμμαχία, η πορεία ένταξής της θα γινόταν μάλλον αυτόματα, άμα τη πληρώσει ορισμένων βασικών πολιτικών και στρατιωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό δε συμβαίνει ως προς την ενταξιακη πορεία για την ΕΕ, όπου η πΓΔΜ θα κληθεί να δώσει πολλές φορές εξετάσεις σε μία σειρά από επιμέρους κεφάλαια, μεταξύ των οποίων και η εξωτερική πολιτική (επιμέρους θέμα της οποίας θα είναι και οι σχέσεις καλήα γειτονίας με την Ελλάδα).

Δεδομένης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, αλλά και της δυνάμει πολιτικής αποσταθεροποίησης αν συνεχιστούν φαινόμενα κοινωνικής αναταραχής ανάλογα με αυτά των αγροτικώνκιντοποιήσεων, κι έχοντας υπόψη ότι η Ελλάδα έχει απωλέσει σε σημαντικό βαθμό την υποστήριξη και τα αισθήματα αλληλεγγύης από αρκετούς εταίρους, είναι αρκετά πιθανόν η κυβέρνηση να υποχωρήσει ως προς το ζήτημα της πΓΔΜ. Επειδή όμως το παιχνίδι στην σκακιέρα των διεθνών σχέσεων είναι simultané, θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες να αντλήσουμε οφέλη από τυχόν υποχώρηση όσον αφορά στις πιέσεις για άμεση επίτευξη των στόχων που θέτει το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας κι Ανάπτυξης. Κυρίως όμως να πιέσουμε τους εταίρους να διευκολύνουν την άντληση χρηματικών μέσων από την Ελλάδα με λιγότερο επαχθείς όρους σε σχέση με αυτούς που δανειστήκαμε με το πρόσφατο κοινοπρακτικό ομολογιακό δάνειο (πέραν χρεωλυσίων, επιτόκιο 6,25%!!!).

Η σύνδεση των εθνικών μας θεμάτων με την οικονομική κατάσταση ης χώρας είναι υπαρκτή κι όχι μεταφυσική. Η Ελλάδα απώλεσε μέρος της εμπιστοσύνης των συμμάχων της κι είναι σίγουρο πως οι τελευταίοι πλέον θα τείνουν με μεγαλύτερη δυσπιστία το ους τους προς τα αιτήματα της χώρας μας. Κάθε υποχώρηση όμως πρέπει να γίνεται με τα αντίστοιχα αντισταθμιστικά οφέλη. Αν η Ελλάδα δεχτεί την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την π ΓΔΜ πρέπει αφενός να το κάνει με κάποιο αντιστάθμισμα, αλλά και με τη ρητή επιφύλαξη ότι η στάση της δεν προεξοφλεί την εις το διηνεκές υποστήριξη της ενταξιακής πορείας των Σκοπίων, αν αυτά συνεχίσουν να τορπιλίζουν τις προσπάθειες επίλυσης της διμερούς διαφοράς τους με την Ελλάδα.